Bass of Inverurie

Bass of Inverurie jest jednym z najlepiej zachowanych gródków stożkowatych w Szkocji.
Jego główny, częściowo osadzony na naturalnym pagórku kopiec posiada około 12 metrów wysokości. Średnica jego szczytu mierzy z kolei około 18 metrów.
Przylegający do niego od strony wschodniej kopiec dziedzińca został powiększony do obecnych rozmiarów w roku 1883. Dzięki temu, obecnie posiada on wymiary 30 na 23 metrów, przy wysokości około 5 metrów. Na jego szczycie wciąż można też dostrzec pozostałości dwóch, prostokątnych w planie budynków. Większy z nich, który najprawdopodobniej pełnił funkcję hallu posiadał wymiary 17 na 9.5 metrów. Mniejszy, o wymiarach 11 na 9.5 metrów mógł pełnić rolę dodatkowego budynku mieszkalnego.
Obydwa kopce były też z pewnością otoczone fosą. Jej nieznaczne pozostałości można dostrzec od zachodniej strony głównego kopca. Dzięki przeprowadzonym w tym miejscu badaniom archeologicznym udało się ustalić, że oryginalnie posiadała ona około 3 metrów szerokości i około 2.4 metrów głębokości.
Dostęp do najważniejszego budynku zamku, czyli drewnianej wieży osadzonej na szczycie głównego kopca był możliwy jedynie z poziomu dziedzińca, poprzez drewniany i z pewnością łatwy do demontażu w przypadku zagrożenia most.
Dodatkową ochronę zamku stanowiła też masywna palisada.
Obydwa, niegdyś ściśle do siebie przylegające kopce, w XIX wieku zostały oddzielone wąską, zachowaną do obecnej chwili, ścieżką.

Historia Bass of Inverurie

Dzięki licznym badaniom archeologicznym przeprowadzonym w pobliżu Bass of Inverurie wiadomym jest, że to doskonale położone pod strategicznym względem miejsce, na przesmyku pomiędzy rzekami Urie (Ury) i Don, było wykorzystywane już w neolicie.
Sam zamek Inverurie powstał najprawdopodobniej w XII wieku i od samego też początku służył jako siedziba hrabiów Garioch. Według najbardziej rozpowszechnionej teorii faktycznym jego budowniczym miał być David of Huntingdon, hrabia Garioch (1152 – 1219), młodszy brat królów Malcolma IV (1141 – 1165) oraz Williama I „Lwa” (ok. 1143 – 1214).
W roku 1308 w Bass of Inverurie swoją główną kwaterę, podczas konfliktu z możnym rodem Comynów, obrał król Szkocji – Robert Bruce (1274 – 1329). Na rozległej łące, tzw. „The Stanners”, położonej nieco na północ od zamku, król dokonał inspekcji swojego wojska tuż przed decydującą i jak się później okazało zwycięską bitwą pod Inverurie. Stoczona 23 maja 1308 roku potyczka, zwana też bitwą pod Barra przyczyniła się do ostatecznego upadku Comynów.
Kolejna stoczona w pobliżu Inverurie batalia, znana jako bitwa pod Harlaw (na północ od Inverurie) miała miejsce 24 lipca 1411 roku. Chociaż militarnie nierozstrzygnięta stanowiła też strategiczne zwycięstwo lojalnych wobec Korony wojsk Alexandra Stewarta, hrabiegio Mar (ok. 1375 – 1435) nad armią połączonych klanów górskich, dowodzonych przez Domhnalla (Donalda) of Islay, Lorda Wysp (zm. 1423).
Trzecia i zarazem ostatnia bitwa pod Inverurie została stoczona dnia 23 grudnia 1745 roku pomiędzy ponad tysięczną armią jakobitów, a około pięciusetosobowym oddziałem wojsk rządu hanowerskiego. W przypadku tej potyczki zwycięską stroną okazali się być Jakobici dowodzeni przez Lorda Lewisa Gordona (zm. 1746), trzeciego syna sir Alexandra Gordona, 2-ego księcia Gordona (ok. 1678 – 1728).
Podczas przeprowadzonych w Bass of Inverurie, w roku 1924 badań archeologicznych odnaleziono fragmenty XIV-wiecznych glinianych naczyń. Tym samym można uznać, że zamek pozostawał w użyciu przynajmniej do tego stulecia.
W odróżnieniu jednak od innych tego typu szkockich obiektów jego oryginalne, drewniane budynki nigdy nie zostały zastąpione murowanymi odpowiednikami.

Bass of Inverurie znajduje się na terenie miejskiego cmentarza i jest dostępny do zwiedzania o każdej rozsądnej porze.
Nieco na zachód od zamku, wciąż na terenie cmentarza znajdują się cztery doskonale zachowane kamienie piktyjskie. Najciekawszy z nich ozdobiony jest wizerunkiem konia.