Toward Castle

  • Status: - *** - Ruiny. Dostęp o każdej rozsądnej porze
  • Typ: Zamek z dziedzińcem zamkniętym (Courtyard castle)
  • Data: od XV wieku
  • Położenie: około 11 kilometrów (7 mil) na południowy - zachód od Dunoon. Argyll & Dunbarton
  • Numer według map "Ordance Survey": NS 119678
  • Inne nazwy: Castle Toward

Toward, Dunoon, Argyll PA23 7UH, Wielka Brytania

 

 

Najbardziej imponującą częścią zamku Toward jest położona w jego południowo – wschodnim narożniku, XV-wieczna masywna wieża mieszkalno – obronna.
Budynek ten ulokowany jest na planie prostokąta o wymiarach około 12 na 8.5 metrów.
Nie jest jednak wykluczone, że oryginalnie mógł on przyjmować także postać typowej, szkockiej wieży położonej na planie litery „L”. W tej sytuacji skrzydło przylegałoby do północno – zachodniego narożnika głównego bloku. Niestety, z uwagi na znaczny stopień jego zniszczenia nie ma możliwość potwierdzenia lub całkowitego odrzucenia tej teorii.
Oryginalnie wieża Toward mieściła trzy główne kondygnacje.
Na jej parterze znajdowały się dwa, przedzielone wewnętrzną ścianką pomieszczenia z kolebkowymi sklepieniami. Większe z nich, położone od wschodniej strony być może służyło jako kuchnia. Posiada ono dwa niewielkie okienka skierowane w stronę południową i wschodnią. W pobliżu okienka wschodniego, w grubości muru zostały także osadzone proste schody dające dostęp do, położonego na pierwszym piętrze głównego bloku, hallu. Kolejne proste schody, których fragmenty można dostrzec  w północno – wschodnim narożniku wieży, mogły zostać dodane w późniejszym okresie.
Dość wąska piwnica zachodnia (ok. 5.5 na 2.4 metrów), z uwagi na naturalny uskok terenu na którym została osadzona, jest jednak o około 1.8 metra wyższa od piwnicy wschodniej. Dzięki temu została ona także przedzielona drewnianym stropem na dwa półpiętra. W północno – zachodnim narożniku górnego pomieszczenia zachowały się fragmenty spiralnych schodów. Ich przeznaczenie nie jest jednak do końca wyjaśnione. Równie dobrze mogły one zatem dawać dostęp do hallu, jak i pomocniczych pomieszczeń w skrzydle północno – wschodnim (o ile rzecz jasna podobne faktycznie istniało).
Ulokowany na pierwszym piętrze hall także posiadał kolebkowe sklepienie. Wybudowane zostało ono jednak w przeciwną stronę względem sklepień obydwu piwnic. Na tym też poziomie, w południowym narożniku wschodniej ściany, na wysokości około 3.5 do 4.5 metrów nad poziomem dziedzińca, zostało osadzone główne, łukowate wejście do wieży. Oryginalnie wyposażone było ono w masywne drzwi oraz boczną zasuwą. W najlepiej zachowanej, południowej ścianie hallu znajduje się także niewielka garderoba.
Kolejne piętro mieściło zapewne prywatną komnatę lorda zamku i jego najbliższej rodziny. W  jej południowej ścianie w dość dobrym stanie zachowało się okno w bocznymi, kamiennymi siedzeniami.
Nie jest wykluczone, że dodatkowe pomieszczenie mieszkalne mogło znajdować się także na poddaszu.
Szczyt wieży otoczony był ponadto kamiennym parapetem, opartym na wysuniętych nieco poza lico głównego muru, konsolach. Ich fragmenty widoczne są na szczycie południowej i wschodniej ściany.
Niestety większa część ścian północnej i zachodniej nie zachowały się do naszych czasów, co też mocno utrudnia ustalenie dokładnego wyglądu tej wieży.
W XVI wieku, w kierunku północnym od wieży, w obrębie nieregularnego w planie dziedzińca o wymiarach około 36.5 na 24 metrów, powstały dwa kolejne gospodarczo – mieszkalne skrzydła tego zamku. Większe w nich, skrzydło wschodnie, posiada w przybliżeniu wymiary 20.5 na 8 metrów. W jego parterowej części, poczynając od strony południowej znajdowała się kuchnia z ciekawym, łukowatym wejściem. Jej raczej niewielkich rozmiarów palenisko zostało umieszczone w centralnej części południowej ściany. Po obu jego stronach oraz w ścianie zachodniej mieszczą się także trzy kwadratowe nisze. Jedna z nich służyła zapewne do przechowywania soli.
Kolejne, środkowe pomieszczenie tego skrzydła, o wymiarach 9.7 na 7.9 metrów, służyło najprawdopodobniej jako hall. Posiada ono dwa okna skierowane w stronę wschodnią. Pomiędzy nimi znajdował się szeroki na aż około 2.7 metrów kominek. Co ciekawe został on także wysunięty nieco poza lico wschodniego, czyli faktycznie zewnętrznego muru. Dzięki temu prostemu zabiegowi w jego północnej ściance można było umieścić okrągłą ambrazurę. W głównej mierze służyła ona do ochrony zewnętrznego wejścia kolejnego, północnego pomieszczenia. Dodatkowym wyposażeniem hallu były także dwie półki ścienne osadzonej w jego ścianie zachodniej. W południowym narożniku tej samej ściany znajduje się też główne wejście do całego budynku.
Ostatnie, położone od północnej strony, pomieszczenie mogło pełnić funkcję salonu. Posiadało ono dwa wejścia. Jedno z nich poprowadzone jest z poziomu dziedzińca. Kolejne, wspomniane przejście zewnętrzne służyło zapewne jako poterna. Kominek tego pomieszczenia został ulokowany w ścianie północnej. Po jego lewej (zachodniej) stronie znajduje się małe okienko. Z kolei na prawo od niego mieści się niewielka półka ścienna. Kolejne, dwie podobne nisze zostały osadzone w ścianach wschodniej.
Dodatkowe pomieszczenia mieszkalne mogły się także znajdować na (dwuspadowym) poddaszu tego skrzydła. Dostęp do tego poziomu był możliwy dzięki spiralnym schodom, których niewielki fragment jest widoczny w północnej części ściany zachodniej (na wysokości ściany oddzielającej hall od salonu).
Dwa pomieszczenia skrzydła północnego rozdzielał długi i wyposażony w boczne siedzenia, pasaż głównej bramy zamku. Ta, chociaż niezbyt masywna, to wciąż stanowi jeden z piękniejszych przykładów szkockiej architektury obronnej z XVI-ego stulecia. Warto przede wszystkim zwrócić uwagę na ozdobiony motywem szachownicy i sznurowym ornamentem łuk bramy oraz jej dwa dość nietypowe, wsparte na schodkowych konsolach, górne narożniki. Cała brama jest też nieco wysunięta poza lico głównego, północnego muru. Dzięki temu, w jej ściankach wschodniej i zachodniej zostały osadzone niewielkie, okrągłe ambrazury.
Na pierwszym piętrze większego, wschodniego budynku skrzydła północnego najprawdopodobniej znajdowała się kaplica. Dostęp do niej zapewniały spiralne schody osadzone w południowym narożniku tego budynku. Pomieszczenie parterowe, służące zapewne jako spiżarnia lub magazyn posiadało tylko jedno, skierowane w stronę wschodnią okno.
Budynek zachodni skrzydła północnego pełnił najprawdopodobniej funkcje czysto gospodarcze. Jego parterowa część została przedzielona wewnętrzną ścianką. Bardzo wąskie pomieszczenie zachodnie posiadało ciekawe, skierowane w stronę dziedzińca, trójkątne okienko.

 

 

 

 

Historia Toward Castle 

 

Większa część półwyspu Cowal przynajmniej od XII wieku należała do klanu Lamont. Wraz jednak z przybyciem do tej prowincji kolejnych członków możnego klanu Campbell, prawie natychmiast pomiędzy nimi wybuchł wyjątkowo gwałtowny, obfitujący w krwawe epizody, konflikt. Jego kulminacyjnym wydarzeniem był najazd wojsk Campbellów na posiadłości Lamontów w roku 1646. W trakcie krwawego marszu Campbellowie nie tylko zniszczyli wszystkie należące do Lamontów warownie, ale i zabili ponad 200 członków tego klanu, wliczając w to kobiety i dzieci.
Zamek Toward został zaatakowany 1 maja 1646 roku. Z uwagi na przeważające siły wroga, dysponującego także potężnym działem jego właściciel i jednocześnie 14-ty naczelnik klanu Lamont – sir James Lamont of Innerine, pod trzech dniach oblężenia, dnia 3 czerwca ustalił wraz z dowódcą wojsk Campbellów – sir Jamesem Campbellem of Arkinglas warunki poddania zamku. Na ich podstawie Toward miał przejść na własność Campbellów. Pozostającym natomiast w jego murach wszystkim członkom rodu Lamont, Campbellowie nie tylko mieli zagwarantować pełną nietykalność, ale i zapewnić im swobodny przemarsz wraz z całym dobytkiem na neutralne tereny należące do sir Alexandra MacDonalda lub wschodnie rejony wyspy Bute.
Wbrew tym ustaleniom Campbellowie po otwarciu bram zamku dokonali jednak bezprzykładnej masakry większości znajdujących się w nim Lamontów. Dodatkowo 71 z nich zostało pojmanych i dostarczonych do pobliskiego miasta Dunoon. Tam, podczas wydarzenia zapamiętanego jako „Masakra w Dunnon”, 36 z nich zostało powieszonych na zaledwie jednym drzewie. Pozostałych 35 członków tego klanu – Campbellowie mieli zakopać żywcem.
Po tym tragicznym wydarzeniu zamek Toward został ostatecznie opuszczony. Nie jest jednak wykluczone, że przez krótki czas w użyciu pozostawał jeszcze salon ze skrzydła wschodniego.
Po masakrze wielu członków rodu Lamont zmieniło także nazwisko na „Black”. Dnia 27 maja 1661 roku w Edynburgu, w pobliżu katedry St Giles został ścięty sir Archibald Campbell, 1-szy markiz Argyll i naczelnik całego klanu Campbell (1607 – 1661). Wyrok został wykonany na podstawie aktu oskarżenia, który oprócz m.in. zarzutu zdrady stanu obejmował też „odpowiedzialność za masakrę klanu Lamont”. Dowód w tej sprawie, czyli kopię aktu poddania zamku, który Campbellowie cynicznie złamali, miała dostarczyć siostra sir Jamesa Lamonta of Innerine – Isobel. Kobiecie udało się przeżyć atak, a następnie ukryć cenny dokument… we własnych włosach.
W roku 1563 w zamku przez jeden dzień gościła także królowa Maria Stuart (1542 – 1587).
W roku 1821 w ruinach zamku odkryto około 200 – 300 małych, srebrnych monet z „wczesnego okresu państwa szkockiego”.
W roku 1970 rozpadające się dotychczas mury Toward Castle zostały w miarę możliwości odrestaurowane. Obecnie opiekę nad tym obiektem sprawuje stowarzyszenie klanu Lamont (Clan Lamont Society).

 

 

 

W odległości około 500 metrów na północny – zachód od ruin zamku znajduje się XIX-wieczny okazały dwór, noszący nazwę Castle Toward.

 

 

Ruiny oryginalnego zamku Toward można podziwiać (tylko z zewnątrz) o każdej rozsądnej porze.

 

0 komentarzy:

Dodaj komentarz

Chcesz się przyłączyć do dyskusji?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *