Bordie Castle

Bordie Castle był relatywnie niewielką, ulokowaną na planie litery „L” wieżą mieszkalno – obronną. Do dnia dzisiejszego, w najlepszym stanie przetrwało jej południowo – wschodnie skrzydło. Budynek głównego bloku, oryginalnie prostokątnego w planie, zredukowany został do wyjątkowo skromnych reliktów. Z tej również przyczyny nie są nam znane oryginalne wymiary tej wieży. Jednocześnie, wizytujący ten obiekt po koniec XIX wieku, słynni szkoccy architekci David MacGibbon (ur. 1831 – zm. 1902) i Thomas Ross (1839 – 1930) zdołali jeszcze zanotować fragment, najwyraźniej obronnego muru w odległości około 40 metrów, liczonych „na wschód od północnego krańca wieży”. Dodatkowo miały się tam znajdować relikty „trzech okrągłych w planie wież”. Zachowane skrzydło natomiast, mieści cztery kondygnacje, z których parterowa oryginalne przykryta była kolebkowym sklepieniem. Obecnie w jej miejscu znajduje się znacznie późniejszy, najprawdopodobniej XIX wieczny, skromny budynek gospodarczy. Przykryty jest on pulpitowym daszkiem. Trzy kolejne piętra oddzielone były już od siebie drewnianymi stropami. Między innymi na poziomie trzeciego piętra zachowały się dwa rzędy konsol, podtrzymujących niegdyś masywne legary podłogowe. Wydaje się ponadto, że każda z wyższych kondygnacji wyposażona była w przynajmniej trzy okna. Najciekawsze z nich, wschodnie okno komnaty z drugiego piętra może się poszczycić pięknym, trójkątnym naczółkiem. Inną ciekawostkę stanowi skromny kominek komnaty na trzecim piętrze. Osadzony jest on w ścianie północnej.
Wiadomym jest również, że oryginalnie skrzydło to zwieńczał siodłowy dach z tradycyjnymi, schodkowymi szczytami.

 
Historia Bordie Castle

 
Wieża Bordie nie odegrała żadnej znaczącej roli w historii Szkocji. Chociaż przyjmuje się, że wybudowana została ona w XVII wieku, to z pewnością poprzedzała ją jakaś starsza budowla. W aktach Lorda Strażnika Wielkiej Pieczęci Szkocji zachował się zatem wspis z dnia 7 lutego 1585/1586 roku, stanowiący potwierdzenie zrzeczenia się przez Adama Erskine’a, syna Jamesa Erskine’a „de Littil Sanchy” na rzecz Waltera Calendera, brata Roberta Calender of Maner, „ziem Boirdie, wraz z dworem, łowiskiem, solną żupą, wypalarnią węgla drzewnego oraz wszystkimi najemcami i mieszkańcami, w dominium Culros”. Ziemie te wraz z wszystkimi wymienionym dobrami miały przejść na własność wspomnianego Adama Erskine’a już dnia 13 maja 1581 roku. Wydaje się jednak, że ród Erskines nie cieszył się tą posiadłością zbyt długo. Przynajmniej od pierwszej połowy XVII wieku Bordie stanowiło bowiem własność rodu Bruces of Bordie. Oni również uznawani są za budowniczych Bordie Castle. Jeden z bardziej znanych przedstawicieli tego rodu, a mianowicie James Bruce of Bordie w latach 1632 – 1646 regularnie brał udział w diecezjalnych synodach w pobliskim opactwie Culross.
Dokładna data porzucenia Bordie Castle nie jest nam znana. Nie można jednak wykluczyć, że za tą decyzją stał pożar. Część murów zachowanego skrzydła nosi bowiem wyraźne ślady osmalenia.
W XIX wieku, zrujnowana już z pewnością wieża, służyła również jako specyficzny punkt sygnalizacyjny dla statków przepływających pobliską zatoką rzeki Forth. W tym celu na szczycie jej południowo – wschodniego skrzydła osadzona została drewniana galeria oraz maszt flagowy. Dodatkowo, lokalny historyk i pastor A.W. Cornelius Hallen, w swym opracowaniu „The Scottish Antiquary or Northern Notes and Queries”, podał informację, jakoby Bordie Castle pełnił ważną rolę w wymianie informacji pomiędzy miastami Edynburg i Stirling.
Warto również wspomnieć, że szkocki historyk Martin Coventry, w swym dziele „The Castles of Scotland, wyd.4, 2006” zasugerował, jakoby budowa Bordie Castle nigdy nie miała zostać ukończona. Hipoteza ta wydaje się być jednak chybiona. Pewnym jest natomiast, że kamień pozyskany ze zrujnowanego zamku został następnie użyty przy budowie licznych budynków pobliskiej farmy.