Dun Sgathaich

Mocno już zrujnowany Dun Sgathaich ulokowany został na szczycie klifowej skały ulokowanej na północnym brzegu Loch Eishart i odseparowanej od reszty lądu rozpadliną szeroką na 6 i głęboką na 5 metrów. Skała o prawie pionowych ścianach wznosi się na wysokość od 9 do 12 metrów. Jedyna droga do warowni prowadziła przez przerzucony nad wspomnianą rozpadliną, szeroki na około 1.8 metra most z kamiennymi balustradami i drewnianą, zwodzoną podłogą. Wciąż m.in. widoczne są szczeliny w których ulokowane były wsporniki umożliwiające pracę mostu. Tuż za nim ulokowana była komora strażnicza, dodatkowo wspomagająca obronę tego newralgicznego punktu. Dalej znajdowały się schody dające dostęp do właściwej części zamku. Niestety ich wyższe partie nie zachowały się do dnia dzisiejszego. Cała powierzchnia skały, mierząca około 27.5 na 20 metrów, otoczona była oryginalnie kurtynowym murem. Jego dolne fragmenty są wciąż widoczne na krawędzi skały. Najwyższy, zachowany odcinek leży na południowo–wschodnim rogu ściany i mierzy około 5 metrów wysokości. Niestety, znakomita część murów jest obecnie przykryta darnią. Z zachowanych fragmentów można jednak ustalić, że ich szerokość wynosiła około 1.5 metra. Widoczne są także niewielkie fragmenty murów wewnętrznych. Na zachodnim krańcu skały znajdowała się główna wieża warowni. Jej fundamenty, całkowicie już przysypane ziemią liczą 11.5 na 5 metrów, przy grubości murów 1.3 metra. Kolejny budynek znajdował się na południowej stronie skały. Jego trudne do zdefiniowania relikty są całkowicie przysypane gruzem pochodzącym ze ścian budynku. Wydaje się jednak, że w jego północno – wschodnim rogu znajdowała się garderoba, a w południowej ścianie ulokowana była też niewielka poterna – brama morska. Dun Sgaithaich był bardzo nietypową budowlą na obszarze Wysp. Zbudowany został z różnego rodzaju, nieregularnych kamieni, łączonych za pomocą wapna z wielką ilością mniejszych skalnych odłamków. Most i leżące za nim schody wydają się pochodzić z późniejszego okresu, niż główna część zamku. Wydaje się całkiem prawdopodobnym, że na miejscu obecnej warowni znajdowała się jeszcze wcześniejsza twierdza typu dun.

Historia Dun Sgathaich 

Od początków XV wieku zamek ten, był główną siedzibą rodu Huisdean of MacDonalds of Sleat, pobocznej gałęzi klanu Donald lub MacDonald. W roku 1431 król James I (ur.1394 – zm.1437) wystąpił przeciwko zbuntowanemu wodzowi klanu MacDonalds – Alexandrowi of Islay, hrabiemu Ross (ok. 1390 – 1449). W trakcie tej wojennej wyprawy Dun Sgathaich został zdobyty przez królewskie wojska. Około roku 1480 wieku zamek został ponownie zdobyty. Tym razem przez wrogi MacDonaldsom klan MacLeod, by następnie przejść w ręce klanu MacAskills – bliskich sojuszników MacLeodów. Pod sam koniec XV wieku zamek powrócił jednak na własność klanu MacDonalds. W roku 1515 wodzowie klanów MacLean i MacLeod – Lauchlan MacLean of Dowart (ok. 1465 – 1523) i Alistair MacLeod of Dunvegan (1455 – 1547) otrzymali rozkaz Regentów, zarządzających krajem w imieniu małoletniego króla Jamesa V (1512 – 1542) do podjęcia militarnej wyprawy przeciwko wciąż stwarzającym problemy MacDonaldsom. Celem ataku miał być m.in. zamek Dunskaith (Dun Sgathaich). Po udanym szturmie zamek został skonfiskowany i włączony do Korony. Z czasem powrócił jednak w ręce klanu MacDonalds. Ostatecznie Dun Sgathaich został opuszczony na początku XVII wieku i popadł w ruinę.

Dun Sgathaich w tradycji lokalnych górali łączony jest też z legendarnym, antycznym bohaterem Cuchullainem.