Greenknowe Tower

Greenknowe Tower jest doskonałym przykładem szkockiej wieży mieszkalno – obronnej ulokowanej na planie litery „L”.
Jej główny, prostokątny w rzucie budynek posiada wymiary 10 na 7.6 metrów. Przystające do jego północno – wschodniego narożnika skrzydło mierzy natomiast 4.5 na 3.3 metrów. Szerokość ścian tej budowli wynosi około 1.2 metra.
Jedyne wejście do wieży, z wciąż doskonale zachowaną oryginalną kratą, prowadzi z poziomu dziedzińca przez północno – wschodnie skrzydło (od strony południowej). Tuż nad nim w niezłym stanie zachował się ozdobny panel z herbami rodów Seaton i Edmonstone, inicjałami „IS”, „IE” oraz datą „1581”. Te ostatnie odnoszą się do sir Jamesa Setona of Touch (zm. 1606), jego żony Jane Edmonstone oraz roku ukończenia budowy wieży.
Położony tuż za wejściem niewielki przedsionek dawał dostęp zarówno do mieszczących się w parterowej części głównego bloku spiżarni i kuchni; poprzez spiralne schody do ulokowanego na pierwszym piętrze hallu, jak i wąskiego zakamarka osadzonego pod wspomnianymi schodami (w jego ścianie zachodniej znajduje się jeden z licznych otworów strzelniczych).
Obszerne, posiadające kolebkowe sklepienie pomieszczenie ulokowane w parterowej części głównego bloku oryginalnie mieściło spiżarnię i kuchnię. Rozdzielająca je niegdyś ściana nie zachowała się jednak do czasów współczesnych. Kuchnia położona była od strony północnej. Jej imponujących rozmiarów palenisko podobnie osadzone jest w ścianie północnej. W jego północno – zachodnim narożniku znajduje się ponadto niewielki otwór ściekowy. Z kolei na prawo (na wschód) od paleniska ulokowana jest kwadratowa półka. Służyła ona najprawdopodobniej do przechowywania soli. Dostęp dziennego światła zapewniało w tym pomieszczeniu jedynie niewielkie okienko umieszczone w ścianie zachodniej. Spiżarnia podobnie była wyposażona w tylko jedno, tym razem skierowane w stronę południową, okienko. Oryginalnymi elementami wyposażenia obydwu tych pomieszczeń są także trzy, osadzone w sklepieniu żelazne haki. W ścianie wschodniej, na prawo od drzwi prowadzących do przedsionka znajduje się kolejna, tym razem szczelinowa ambrazura. Jej podstawowym zadaniem była ochrona wejścia do wieży.
Na pierwszym piętrze głównego bloku tradycyjnie mieści się hall, najbardziej reprezentacyjna komnata wieży o wymiarach 7.6 na 4.8 metrów. Jego sporych rozmiarów, ciekawie ozdobiony kominek osadzony został w ścianie wschodniej. W grubości ściany północnej mieszczą się natomiast dwie garderoby. W jednej z nich, położonej od strony wschodniej w XVII wieku przebito przejście (obecnie ponownie zamurowane), które niegdyś dawało dostęp do nowo wybudowanego (i już niestety nieistniejącego) skrzydła północnego. Garderoba zachodnia w swej zachodniej części mieściła latrynę (także w niej znajdowało się przejście do skrzydła północnego). Z kolei całą jej wschodnią część zaadoptowano na przewód kominowy położonego poniżej paleniska kuchni.
Pomieszczenie hallu oświetlają cztery okna. Dwa z nich osadzone są w ścianie zachodniej oraz po jednym w ścianie południowej i zachodniej. Oryginalnie były one też o wiele mniejsze. Ich obecny wygląd jest efektem przebudowy w XVII wieku. Dodatkowym wyposażeniem hallu są także dwie półki ścienne mieszczące się w ścianach zachodniej i południowej.
Dostęp do górnych partii budynku był możliwy dzięki osadzonej na złączeniu obydwu skrzydeł wąskiej wieżyczce schodowej. W jej dolnej części znajdują się dwa kolejne otwory strzelnicze. Jeden z nich, podobnie jak ambrazura z piwnicy służył do ochrony głównego wejścia.
Na drugim piętrze głównego bloku oryginalnie mieściły się dwie prywatne komnaty. Komnata południowa posiadała dwa okna (skierowane w stronę wschodnią i zachodnią) oraz niewielki kominek osadzony w ścianie południowej. Komnatę północną oświetlało tylko jedno okno, ulokowane w ścianie zachodniej. Jej kominek został umieszczony w wysuniętej nieco poza lico głównego muru ścianie północnej. Dzięki temu prostemu zabiegowi, poprzez jego tylną część mogła zostać poprowadzona dalsza część przewodu kominowego paleniska kuchni. Na prawo od kominka (w kierunku wschodnim) oryginalnie znajdowała się latryna.
Podobnym układem charakteryzowało się i trzecie piętro głównego bloku.
Kolejne pomieszczenie mieszalne, przeznaczona być może do użytku służby mieściły się także na poddaszu. Dalsze trzy prywatne komnaty zostały umieszczone w górnej części skrzydła północno – wschodniego. Każde z nich wyposażone było w niewielki kominek.
Szczyty wieży Greenknowe przyjmują także tradycyjną formę schodkową. Część narożników obydwu skrzydeł zostało ponadto wyposażonych w okrągłe, otwarte bartyzany. W ich ścianach znajdują się kolejne otwory strzelnicze.
Na północy – wschód od wieży zachowały się niewielkie fragmenty budynku z brukowaną posadzką. Najprawdopodobniej pełnił on funkcję stajni. Z kolei na zachód od wieży oryginalnie znajdował się piękny ogród.

Historia Greenknowe Tower

Posiadłość Greenknowe od roku 1018 stanowiła własność rodu Gordons. Według tradycji nadać miał ją im król Malcolm II (954 – 1034).
W roku 1408 na podstawie kontraktu małżeńskiego pomiędzy Lady Elizabeth Gordon (1390 – 1438) i sir Alexandrem Setonem of Touch (1385 – 1440) przeszła ona jednak na własność rodu Seatons of Touch.
W roku 1581 potomek sir Jamesa i Lady Elizabeth – sir James Seaton of Touch na niewielkim, porośniętym trawą pagórku, oryginalnie otoczonym też mokradłami, wybudował zachowaną do dnia dzisiejszego wieżę. Nie jest jednak wykluczone, że powstała ona w miejscu znacznie starszej warowni.
W XVII wieku cała posiadałość przeszła na własność rodu Pringles of Stichill. Jeden z mieszkających w Greenknowe członków tego rodu – William Pringle „of Greenknow” był pisarzem i Kowenanterem (szkockim protestantem). W roku 1660 za swoje przekonania religijne został uwięziony na edynburskim zamku.
W kolejnych latach posiadłość Greenknowe stała się także własnością rodu Dalrymple. Według zachowanych dokumentów wieża pozostała w użyciu przynajmniej do połowy XIX wieku.
W roku 1937 ostatecznie została objęta opieką państwa i częściowo odrestaurowana.

Obecnie Greenknowe Tower pozostaje pod zarządem Historic Scotland i jest udostępniona do zwiedzania (bezpłatnie) o każdej rozsądnej porze.