Threave Castle

Zamek Threave położony jest na nizinnej wysepce na rzece Dee. Jego centralny punkt stanowi potężna XIV-wieczna wieża zbudowana na planie prostokąta o rozmiarach 18.5 na 12 metrów. Oryginalnie sięgała ona też około 21.5 metra wysokości. Jest też jedną z pierwszych tego typu budowli wybudowanych na terenach dzisiejszej Szkocji. Powstała na przełomie lat 1369 – 1390 z inicjatywy Archibalda Douglasa, zwanego „Ponurym”, 3-ego hrabiego Douglas i Lorda Galloway (ur. ok. 1328 – zm. 1400). Wieżę otacza wybudowany znacznie później mur obronny z okrągłymi basztami umieszczonymi na trzech rogach. Do dnia dzisiejszego zachowała się tylko jedna z tych wieżyczek. Dodatkową ochronę stanowiła ponadto fosa wykopana od strony wschodniej i południowej. Dojazd do twierdzy odbywał się głównie za pomocą łodzi. Od jej zachodniej strony umieszczony był więc niewielki port pozwalający na przyjęcie tylko pojedynczych łodzi. Druga droga do zamku prowadziła, przez znaną tylko jego mieszkańcom mieliznę ukrytą w nurtach rzeki Dee. Wieża zawierała 5 pięter zakończonych poddaszem. Główne wejście umieszczone było we wschodniej ścianie budowli. Jego obecny wygląd jest wynikiem około XVIII-wiecznej przebudowy, kiedy to zamek miał pełnić rolę więzienia podczas wojen napoleońskich (1798 – 1815). Oryginalne wejście było też o wiele wyższe oraz nieco szersze. Możliwe do zaobserwowania półokrągłe okienko umieszczone powyżej pierwotnie stanowiło zwieńczenie tego wejścia. Prowadziło ono wprost od na drugie piętro budowli poprzez drewniane, łatwe do usunięcia w razie zagrożenia schody. Piętro to podzielone było drewnianą ścianką na dwie komnaty. Pierwszą z nich stanowił przedsionek, poprzez który kierując się w prawą stronę docierało się następnie do spiralnych schodów prowadzących na wyższe piętra budowli. Komnata po lewej stronie pełniła funkcję kuchni. Drzwi umieszczone na lewo od sporych rozmiarów paleniska prowadziły do latryny. Poniżej tego piętra znajdowała się też spiżarnia do której dostęp z poziomu kuchni prowadził jedynie przez drabinę. Oprócz niej znajdowała się tutaj także studnia (a także położony w jej pobliżu ściek) oraz umieszczony w północno – zachodnim rogu wieży ponury loch (dostęp do niego prowadził jedynie poprzez otwór w suficie). Grubość murów w tej części zamku wynosi około 2.4 metrów. Wyższe poziomy budowli przeznaczone były do ściśle prywatnego użytku właściciela zamku. Trzecie piętro zostało zaadoptowane w całości na główny hall o wymiarach 14.1 metrów długości przy szerokości 7.7 metrów. W jego wschodniej ścianie umieszczony był kominek. Latryna z kolei, znajdowała się w południowo – zachodnim rogu komnaty. W czasach świetności sala ta z pewnością była całkowicie otynkowana, a następnie przykryta pięknie wyszywanymi zasłonami. Dębowy sufit był także pomalowany w jaskrawe kolory. Okna komnaty były natomiast w całości oszklone. Na czwartym piętrze umieszczono dwie sypialnie. Pierwsza z nich, zwana zewnętrzną była faktycznie używana raczej jako pokój dzienny lorda. Kolejna leżąca od południowej strony stanowiła jego właściwą komnatę sypialną. Umieszczono w niej dodatkowy kominek z ciekawym nadprożem oraz niewielką toaletę. Najwyższy poziom zamku jest już pozbawiony zarówno latryny jak i kominka. Znajdujące się tutaj pomieszczenie mogło służyć równie dobrze zarówno jako pokój służby w czasach pokoju, jak i być przeznaczonym na tymczasowe kwatery wojskowe podczas oblężenia zamku. Wokół poddasza umieszczony był tzw. chodnik obronny. Dostęp do tego poziomu prowadził przez oryginalne drzwiczki w południowo – zachodnim rogu wieży. Wydaje się, że właśnie przez nie wciągane były też działa i amunicja służące następnie do obrony twierdzy. Doskonały widok na okolicę zapewniało natomiast dziewięć umieszczonych tutaj okien. W całym zamku okna od strony południowej i wschodniej, czyli najbardziej narażonych na atak posiadały raczej niewielki rozmiar. Od strony północnej i zachodniej, czyli strony rzeki są już relatywnie większe. Szczyt wieży zwieńczony był kamiennym parapetem. Przed lico muru z trzech stron zamku (zachodniej, północnej i południowej) wysunięte były też hurdycje. Ślady po belkach (w trzech równoległych rzędach), stanowiących wsporniki podtrzymujące całą konstrukcję są wciąż doskonale widoczne na zewnętrznych ścianach budowli. Na ścianie wschodniej, jedynej pozbawionej hurdycji umieszczono za to machikuł broniący głównego wejścia do wieży. Mur otaczający zamek od strony wschodniej i południowej stanowi pozostałość po jednej z pierwszych w Szkocji fortyfikacji artyleryjskiej. Zbudowana została ona około roku 1447 przez Williama Douglas, 8-ego hrabiego Douglas (1425 – 1452). Możliwym jest, że zaprojektował ją John of Dunbar, feudalny poddany hrabiów Douglas, posiadający swoje posiadłości w Deuchrie, na północ od Threave. John of Dunbar był w każdym razie wśród obrońców zamku podczas oblężenia z roku 1455. Datę powstania tego obiektu potwierdzają odkryte podczas wykopalisk z roku 1970 znaleziska: drewniany pierścien pochodzący z bramy portu, monety i fragmenty ówczesnej ceramiki. W całej długości murów umieszczone były wąskie otwory strzelnicze przeznaczone do użytku tradycyjnych rodzai broni: kusz i łuków. Trzy baszty umieszczone odpowiednio na końcach i złączeniu dwóch głównych linii murów przeznaczone były już pod użytek dział. Każda z nich posiadała trzy poziomy (średnice ich wnętrz wynoszą około 2.7). Na parterze i pierwszym piętrze znajdowały się stanowiska tylko artyleryjskie. Otwory strzelnicze umieszczone w ścianach budowli są tutaj typu kluczowego i kluczowo – paszczowego. Ostatni, odkryty poziom baszty, zaopatrzony w blanki (z tylko trzema wąskimi wrębami), przeznaczony był dla tradycyjnie uzbrojonych żołnierzy (dostęp do tej części możliwy był jedynie ze szczytu muru obronnego). Wokół tych baszt, w trakcie badań archeologicznych z roku 1970 odkryto m.in. pochwę miecza, groty strzał oraz beczkę wypełnioną kamiennymi kulami. We wspomnianym murze od strony wschodniej umieszczona jest też główna brama prowadząca do wnętrza całego kompleksu. Dostęp do niej możliwy był tylko poprzez zwodzony most przerzucony nad przylegającą do murów fosą. Przed fosą umieszczony był też liczący około 14 metrów kwadratowych podjazd. W latach 1639 – 1640 w jego obrębie z polecenia lorda Roberta Maxwella, 1-ego hrabiego Nithsdale (1586 – 1646) usypano szańce pod stanowiska artyleryjskie mające wspomóc obronę zamku przed wojskami Kowenanterów. Dalsze fragmenty muru otaczały zamek i port od strony zachodniej. Po południowej stronie zamku istniały oryginalnie budynki gospodarcze, ziemianki oraz stajnie.

Historia Threave Castle

Wedle zachowanych przekazów wyspa Threave była siedzibą starożytnych władców Galloway już ponad tysiąc lat temu. Do dnia dzisiejszego nie zachowały się jednak żadne ślady ich pobytu w tym miejscu. Wybór wyspy, która niegdyś posiadała o wiele mniejszą powierzchnię niż obecnie, wydawał się być oczywisty ze względów strategicznych. Otoczona bystrymi wodami rzeki Dee i osadzona w większości na grząskim, bagiennym gruncie wydawała się być idealna do obrony przed ewentualnymi napastnikami. Wedle tradycji pierwszym władcą, który zbudował na niej obronną twierdzę był Fergus, Lord Galloway (ok. 1110 – 1191). Możliwym jest, że to właśnie ta twierdza, według przekazu szkockiego kronikarza Johna of Fergus (zm. 1384) została zdobyta i następnie spalona w roku 1308 przez Edwarda de Bruce (ok. 1280 – 1318), brata przyszłego króla Roberta I Bruce (1274 – 1329). Prace archeologiczne podjęte w roku 1970 wydają się potwierdzać ten przekaz, jako że wśród szczątków spalonej budowli (leżącej na południe od wieży) znaleziono srebrnego pensa wybitego w Londynie około roku 1300. Istniejący do dziś zamek powstał za panowania Archibalda „the Grim” Douglasa, Lorda Galloway, 3-ego hrabiego Douglas z linii tzw. „Czarnych” Douglasów (ok. 1328 – 1400) na przełomie lat 1369 – 1390. Jego budowa miała potwierdzać pełnię jego władzy nad regionem Galloway. Region ten od wieków bowiem stanowił problem dla szkockiej Korony. Podczas I-ej Wojny o Niepodległość (1296 – 1328) szefowie klanów z terenów Galloway pozostawali w sojuszu z Johnem Balliolem (ok. 1249 – 1314, król Szkocji 1292 – 1996 oraz wnuk Alana, Lorda of Galloway (ok.1175 – 1234)) i Anglikami. Powstanie to zostało zdławione przez ojca Archibalda, sir Jamesa Douglasa (1286 – 1330). Kolejna rebelia prowadzona przez syna Jana Balliola, Edwarda (ok. 1283 – 1367) została stłumiona przez Williama Douglasa, Lorda of Douglas (ok. 1327 – 1384) w roku 1332. W następstwie tych działań William Douglas został w roku 1358 mianowany przez króla Davida II (1324 – 1371) 1-ym hrabią Douglas. Archibald Douglas otrzymał natomiast tytuł Zwierzchnika Galloway (lordship) i Strażnika Scottish West March (wardenship, terminem „West March” określa się tereny przy granicy z Anglią od zachodniej strony Szkocji). Przejęcie przez Archibalda ziemi w Wigtown w roku 1372 (które choć nie były hrabstwem) w przyszłości znacznie wzmocniły jego pozycję w Galloway. Biorąc zaś pod uwagę niestabilną sytuację polityczną w regionie koniecznym dla Archibalda stało się wybudowanie tu bezpiecznej i potężnej twierdzy. Jego wybór, w tej sytuacji, padł na wyspę Threave. Do dnia dzisiejszego nie zachowało się jednak zbyt wiele informacji na temat pobytu w nim Archibalda. Wydaje się bardziej prawdopodobnym, że większość czasu spędzał on raczej w swoich twierdzach, leżących bliżej stolicy kraju, a więc i królewskiego dworu oraz parlamentu. Takimi zamkami były z pewnością zarówno Bothwell Castle jak i Douglas Castle w Lanarkshire. Pomimo, że Archibald Douglas umarł w Threave na Wigilię roku 1400, został jednak pochowany w kościele w Bothwell. Bardziej permanentną siedzibą Threave stał się dla księżniczki Margaret (przed 1406 – ok.1450), żony Archibalda, 4-ego hrabiego Douglas (1372 – 1424). Po śmierci męża w bitwie pod Verneuil (17 sierpnia 1424) Margaret pozostała w zamku, aż do swojej śmierci ok. 1450 roku. Pochowana została w Dumfries, w Lincluden Collegiate Church. W roku 1440 (24 listopada), 6-ty hrabia William Douglas (ok. 1424 – 1440) w wyniku spisku sir Williama Chrichton (przed 1400 – 1454), sir Alexandra Livingstone of Callander (przed 1420 – ok. 1472) i sir Jamesa Douglasa, hrabiego Avendale (1371 – 1443) został wraz z młodszym bratem Davidem (przed 1439 – 1440) zaproszeny do zamku w Edynburgu. Podczas obiadu, który przeszedł do historii pod nazwą „Czarnego Obiadu” („Black Dinner”) młodzi arystokraci zostali ścięci w obecności króla Jamesa II (1430 – 1460). Egzekucja odbyła się pod pozorem sfingowanych oskarżeń, a jej jedynym celem faktycznie było złamanie potęgi rodu „Czarnych” Douglasów. Po śmierci Williama tytuły Lorda ziem Annandale i Bothwell wróciły do Korony, siostrze Williama – Margaret, zwanej „the fair maid of Galloway” (przed 1435 – 1475) przypadł tytuł Lorda Of Galloway, reszta ziem Douglasów i tytuł hrabiowski został nadany jednemu z morderców Williama, jego stryjecznemu wujkowi Jamesowi Douglas, Hrabiemu Avendale i od tej chwili 7-emu hrabiemu Douglas. Pozycja rodu Douglas została odrestaurowana przez 8-ego Hrabiego Douglas, Williama (1425 – 1452), który poprzez małżeństwo (za papieską dyspensą) ze swoją kuzynką Margaret („the fair maid of Galloway”) odzyskał rodzinne ziemie Wingtown, Galloway i Bothwell. Choć 8-my hrabia szybko stał się jednym z faworytów króla Jamesa II, to jednak podczas pielgrzymki Williama do Rzymu król dokonał najazdu na ziemie Douglasa. Wciąż jednak ich relacje pozornie wydawały się przyjacielskie. W roku 1452 król zaprosił go za pośrednictwem jednego z przyjaciół Williama – sir Williama Lauder of Haltuon (przed 1410 – po 1452) na spotkanie w zamku Stirling. Na miejscu James II zażądał od Williama natychmiastowego zakończenia sojuszu z sir Alexandrem Lindsay, 4-tym hrabią Crawford (ok. 1400 – 1453). Gdy ten odmówił król własnoręcznie go zasztyletował (zadając mu łącznie 26 kłutych ran!), a następnie zrzucił jego ciało z zamkowych murów. Tytuł hrabiego Douglas przeszedł w ręce brata Williama – Jamesa (1426 – 1488). Po śmierci Williama, 8-ego hrabiego król James II rozpoczął systematyczne niszczenie potęgi rodu Douglas, poczynając od zdobycia wszystkich ich twierdz położonych od północy kraju. 1 maja 1455 roku król wraz z wspierającą go poboczną linią rodu Douglas, zwanych „Czerwonymi” pokonał w bitwie pod Arkinholm armię „Czarnych” Douglasów. Podczas bitwy dowodzący armią królewską, prawnuk 1-ego Hrabiego Douglasa (Williama Douglasa (ok. 1327 – 1384), George Douglas, 4-ty hrabia Angus (1429 – 1462) rozbił wojska dowodzone trzech młodszych braci Jamesa Douglasa. W wyniku bitwy Hugh Douglas, hrabia Ormonde (po 1426 -1455) został wzięty do niewoli, a następnie stracony. Archibald Douglas, hrabia Moray (1426 – 1455) zmarł w powodu ran. Ostatni z braci John Douglas, Lord of Balvenie (ok. 1433 – 1463) śladem Jamesa (przebywającego na dworze króla Edwarda IV, (1442 – 1483)) uciekł do Anglii. John Douglas niedługo później powrócił do Szkocji. Został jednak ujęty i ścięty na zamku w Edynburgu. W lipcu 1455 ostatnią twierdzą w posiadaniu rodu pozostawał zamek Threave. Oblężenie zamku trwało ponad dwa miesiące i wymagało stałej obecności króla. James II za swoją siedzibę obrał pobliski klasztor Tongland. Kiedy stało się jasne, że zamek jest solidnie przygotowany nawet do kilkumiesięcznej obrony, z rozkazu króla z pałacu Linlithgow ściągnięto potężne działo burzące (z pewnością nie była to jednak słynna Mons Meg, której w tym czasie nie było jeszcze w kraju). Cała podróż nie obyła się bez niemiłych niespodzianek. Pod ciężarem działa złamały się na przykład koła i ono samo utknęło w błotach Clydesdale. Ostatecznie garnizon Threave poddał się, lecz wydaje się, że większe wrażenie niż przybyła bombarda zrobiły na obrońcach złoto i nadania ziemskie z rąk króla. W tej samej chwili tytuł Lorda of Galloway został przejęty przez Koronę. Zamek Threave został następnie wydzierżawiony. Pierwszym najemcą został sir Alexander Boyd of Drumcoll (przed 1430 – 1469). Z zachowanych dokumentów wiemy, że dzierżawca zamku kontrolował m.in. prawo do rybołówstwa w okolicy oraz młyn w Kelton. Istnieją także zapiski o transporcie dział z i do zamku Threave. W roku 1460 król James II powrócił na chwilę do zamku Threave, podczas wyprawy wojennej do zamku Roxburgh. Podczas oblężenia tego zamku król w wyniku nieszczęśliwego wypadku (wybuchu jego własnej armaty, zwanej „Lwem”) zmarł dnia 3 sierpnia 1460 roku. Jego syn James III (1451 – 1488) w roku 1473 podarował Threave żonie, królowej Margaret of Denmark (1456 – 1486). Nie zachowały się jednak żadne dowody jej jakiegokolwiek pobytu w zamku. Bardziej szczegółowe informacje zachowały się przy okazji kilkudniowego pobytu w Threave króla Jamesa IV (1473 – 1513) w roku 1502. Dla podwyższenia standardu zamku przywieziono konno z Edynburga m.in. kolorowe bawełniane zasłony. Ponadto o rozrywkę króla miał staranie jeden z jego sokolników imieniem Andrew Law. Sam dzierżawca zamku sir John Dunbar of Mochrum (ok. 1458 – 1503) na ucztę dostarczył beczkę wina i dwie krowy. Zachował się także rachunek dla lutniarza przebywającego w tym czasie w zamku. W roku 1526 właścicielem zamku Threave został Robert, 4-ty Lord Maxwell (ok.1493 – 1546). Maxwellowie byli dzierżawcami zamku już od roku 1513. Główną siedzibą ich rodu był jednak zamek Caerlaverock. Threave wciąż mimo to pełnił istotną rolę w burzliwych relacjach szkocko – angielskich. W listopadzie 1542 roku, po bitwie pod Solway Moss (24 listopada) w której dowodzący armią szkocką sir Robert Maxwell (1493 – 1546) dostał się do niewoli, zamek Threave przeszedł w ręce Anglików. Zamek dla Szkotów ostatecznie odzyskał w roku 1545 James Hamilton 2-gi hrabia Arran (ok.1516 – 1575). W następnych latach o wiele większe niż Anglicy dla szkockiej korony sprawiali sami Maxwellowie, gorliwi katolicy. W roku 1565 królowa Maria Stuart (1542 – 1587), jak i w roku 1568 James Stuart, 1-szy hrabia Moray, Regent Szkocji (ok. 1531 – 1570) żądali od Maxwellów poddania zamku, pod zarzutem zdrady stanu. Na kilka dni przed inwazją Anglii przez Wielką Armadę w roku 1588, Johnowi, 7-emu Lordowi Maxwell (ok. 1553 – 1593), biorącemu aktywny udział w przygotowaniu hiszpańskiego ataku na Anglię, został dostarczony królewski rozkaz (Jamesa VI, (1566 – 1625)) poddania wszystkich swoich zamków, w tym i Threave. Kolejny Lord Maxwell, Robert, 1-szy hrabia Nithsdale (po 1586 – 1646) został aresztowany w roku 1606, lecz nie pod zarzutem zdrady, a jedynie niepłacenia podatków ze swoich posiadłości. W roku 1639 w obliczu objęcia rządów w kraju przez zwolenników Narodowego Kowenantu, Robert czynnie wsparł króla Charlesa I (1600 – 1649). W zamku Threave Robert Maxwell zgarnizonował 100 żołnierzy i zapewnił dostatecznie dużo broni i prowiantu, by twierdza mogła wytrzymać nawet kilkumiesięczne oblężenie. W lecie 1640 roku armia Kowenanterów pod dowództwem porucznika -pułkownika sir Georga Hume (1615 – 1650) rozpoczęła oblężenie zamku. Po 13 tygodniach zażartej obrony garnizon zamku poddał się lecz tylko i wyłącznie na wskutek rozkazu króla Charlesa I. Poważnie zniszczony Threave nigdy już nie został zamieszkany. Pomimo, że około roku 1800 twierdzę przystosowano do przetrzymywania francuskich jeńców wojennych (z okresu wojen napoleońskich), to jednak nie ma potwierdzonych dowodów, że zamek faktycznie został wykorzystany jako więzienie. W roku 1913 jego właściciel Edward Gordon przekazał opiekę nad zamkiem państwu. W tym samym roku rozpoczęły się prace naprawcze. Odbudowano m.in. całkowicie zawalony podczas oblężenia z roku 1640 kamienny strop kuchni. W roku 1948 Threave przeszedł pod opiekę National Trust for Scotland. Obecnie wciąż należąc do NTS jest administrowany przez Historic Scotland.

Zamek udostępniony jest do zwiedzania w okresie letnim, zwykle od 1 kwietnia do 30 września. W trakcie zimy otwarty jest tylko w weekendy.

Więcej informacji na stronie:
www.historic-scotland.gov.uk

Historia rodu „Black” Douglas:

Wedle przekazów ród Douglas wywodził się od legendarnego rycerza Sholto Douglasa, który wykazał się męstwem w mitycznej bitwie z roku 767 pomiędzy prawowitym królem Solvathiusem, a uzurpatorem do tronu Donaldem Byne. Wedle faktów natomiast pierwszym zanotowanym w statutach członkiem rodu był William Douglas (przed 1174 – ok. 1214), szlachcic flamandzkiego pochodzenia, żyjący w rejonie Clydesdale. W roku 1174 był on (jako „właściciel ziem Douglas) świadkiem darowizny Jocelina, biskupa Glasgow (przed 1150 – 1199) na rzecz mnichów z klasztoru Melrose.

Jego syn, Archibald, 1-szy Lord of Douglas (przed 1198 – ok. 1238), po raz pierwszy pojawia się przy okazji przekazania przez Jocelina, biskupa Glasgow praw do ziemi w granicach Glasgow dla mnichów z klasztoru Melrose z roku 1198. Obok niego w dokumencie wymienieni byli także Alan, fitz Walter, 2-gi High Stewart of Scotland (1140 – 1204) oraz Robert de Montgomery. Pomiędzy latami 1214 i 1226 Archibald dzierżawił ziemie Hermiston i Livingston należące do jego feudalnego zwierzchnika Maola Choluim, hrabiego Fife (1204 – 1228). Archibald musiał zostać pasowany na rycerza jeszcze przed rokiem 1226. Po tym roku Archibald wielokrotnie pojawia się jako świadek w królewskich statutach. Z pewnością wiele ze swojego czasu spędzał też w północno – wschodniej Szkocji, w hrabstwie Moray. W roku 1238 Archibald Douglas był w orszaku króla Alexandra II (1198 – 1249) w Selkirk podczas odnowienia tytułu hrabiego Lennox dla Maola Domhnaich (przed 1217 – 1250). Była to ostatnia wzmianka w dokumentach o Archibaldzie Douglas. Zgodnie z tym zakłada się, że zmarł on około roku 1238 .

William, Lord of Douglas, zwany Longleg (ok. 1220 – ok. 1274). W trakcie małoletności króla Alexandra III (1241 – 1286) o pieczę nad nim, czyli de facto nad rządami krajem walczyły dwa obozy polityczne. Liderem pierwszego, pro angielskiego był Alan Durward (lub Hostarius – czyli opiekun własności królewskiej), Justicar of Scotia (przed 1218 – 1275). Drugiemu nacjonalistycznemu przewodził Walter Comyn, Lord of Badenoch (przed 1200 – 1258). Po początkowej przewadze partii Comyna, w roku 1255 po spotkaniu angielsko – szkockim w Kelso, Borders wyraźnie zarysowała się dominacja obozu pro angielskiego. W następnych latach obie partie zwołały jednak spotkanie najważniejszych magnatów państwa do ustanowienia regencji, aż do momentu usamodzielnienia się Alexandra jako władcy. William Douglas był jednym z uczestników tego spotkania, występując po stronie Alana Durwarda. Pro angielskie skłonności Williama z pewnością tłumaczy fakt, że choć większość jego ziem leżała po szkockiej stronie granicy, to jednak poprzez małżeństwo z Constance wszedł w posiadanie bogatych ziem Manor of Fawdon w Northumberland, Anglia.

Sir William Douglas, zwany „Le Hardi” (czyli Łysy), (po 1243 – ok. 1298). Pierwszy raz William został wspomniany w statucie z roku 1256. Przed rokiem 1288 William musiał być już pasowany na rycerza. W statucie z roku 1289 podpisał się już jako Lord of Douglas. W roku 1286 w Salisbury, a następnie w roku 1290 w Birgham ustanowiono traktat zapewniający Szkocji niepodległość w wypadku braku legalnego spadkobiercy po śmierci Alexandra III (1241 – 1286). Umowa ta miała także zapobiec wojnie domowej pomiędzy klanami Balliol i Bruce zgłaszającymi pretensje do tronu Szkocji. Końcowe ustalenia dotyczyły ślubu Edwarda, księcia Walii, przyszłego króla Anglii Edwarda II (1284 – ok. 1327) z wnuczką Alexandra, Margaret, „the Maid of Norway” (ok. 1283 – 1290). William Douglas był jednym z gwarantów tego traktatu. Gdy w lipcu roku 1291 Strażnicy Szkocji (regenci, rządzili krajem w czasie bezkrólewia) ustanowili króla Anglii Edwarda I (1239 – 1307) Lordem Paramount of Scotland, William także złożył mu hołd i przysięgę wierności w miejscowej kaplicy w Thurston Manor niedaleko Innerwick. Pod koniec roku William popadł jednak w niełaskę i utracił swoje ziemie Douglasdale na rzecz Korony angielskiej. 17 listopada roku 1292 Jan Balliol (ok.1249 – 1314) ogłosił się królem Szkocji. Willam Douglas wraz z sir Robertem de Brus, 6-tym Lordem of Annandale (1243 – 1304), Alexandrem Og, Lordem of Islay (przed 1260 – po 1300) i Jonem Magnussonem, hrabią Orkney (1284 – po 1300) odmówili stawiennictwa na pierwszych zwołanych obradach Parlamentu (10 lutego 1293 r.), za co wszyscy zostali następnie prawnie skazani. Pomimo uczestnictwa w drugim zjeździe parlamentu William został uwięziony za niezastosowanie się do królewskiego wyroku względem jego wcześniejszych win. W trakcie uwięzienia na ziemie Douglasa w Essex została nałożona grzywna na poczet wydatków króla Edwarda I. Grzywnę ustalono na 20 funtów sterlingów. Nieudolność i zbytnia uległość wobec Anglii króla Jana Balliola doprowadziła do utworzenia nowej grupy Strażników Szkocji w roku 1295. Przy ich udziale w październiku tego roku w Paryżu podpisano, a następnie w lutym 1296 w Dunfermline ratyfikowano sojusz pomiędzy Szkocją i Francją oraz Norwegią. Na mocy traktatu William Douglas został mianowany gubernatorem Berwick upon Tweed, najbardziej skomercjalizowanego miasta ówczesnej Szkocji. Układ ten został odczytany jak zdecydowanie wrogi przez Edwarda I. W Wielki Piątek roku 1296 licząca łącznie 35 tysięcy osób armia angielska wzięła szturmem Berwick mordując większość mieszkańców miasta (od 7.5 do 8.5 tysięcy osób). Garnizon zamku Berwick z dowodzącym Williamem Douglasem poddał się woli Edwarda. Cały oddział został uwolniony, a także pozwolono mu zabrać ze sobą całą broń. Jedynie jego dowódca – William został uwięziony, a wszystkie jego ziemie włączone do Korony. Także jego dwuletni syn Hugh został zabrany jako zakładnik przez szeryfa Essex do Stebbing (jednej w właśnie utraconej rodzinnej posiadłości). Po podpisaniu tzw. Ragmann Roll (zwany przez Szkotów „szmatławym rejestrem”), nowej deklaracji lojalności William został zwolniony z więzienia. Zwrócono mu także posiadłości, lecz tylko te szkockie. Ziemie w Anglii zostały przekazane jego dawnemu wrogowi Gilbertowi de Umfraville, hrabiemu Angus (przed 1246 – 1308). Wobec zaszłych wydarzeń William Douglas nie miał żadnych oporów przed przejściem do obozu patriotycznego. 7 lipca 1297 roku miał stawić się wraz z 50-cioma innymi możnymi na dworze Edwarda I celem wyprawy wojennej do Flandrii. William odmówił wykonania rozkazu i przyłączył się do partyzanckich oddziałów tworzonych właśnie przez Williama Wallace’a (ok. 1270 -1305). William był pierwszym z możnowładców, który ignorując niższą pozycję społeczną Wallace zgodził się służyć pod jego rozkazami. Po Williamie do walki włączyli się następnie m.in. Robert Wishart, Biskup Glasgow (przed 1280 – 1316), sir Andrew Moray (po 1250 – 1297) oraz ród Morays of Bothwell. Generalna musztra powstańczych wojsk została wyznaczona do Irvine, w North Ayrshire. Na wieść o zdradzie Douglasa, król Edward rozkazał pozostającemu pod jego rządami Robertowi Bruce, hrabiemu Carrick (1274 – 1329) do podjęcia niezbędnych kroków celem ukarania Douglasa. Robert Bruce, przyszły król Szkocji już po przybyciu do Douglasdale, zignorował rozkaz Edwarda i przyłączył się do partyzantów w Irvine. Dnia 9 lipca 1297 roku William Douglas ponownie dostał się do niewoli angielskiej. Stało się to na wskutek oskarżeń sir Henrego de Percy o złamanie punktów traktatu zwanego „Capitulation at Irving Water”. Willam Douglas podpisał ten dokument m.in. wraz z Robertem Brucem. W momencie wielkiego zwycięstwa Wallace pod Stirling Bridge (11 września 1297) William Douglas był więźniem w zamku Berwick. Wieża w której był przetrzymywany do dziś nosi nazwę „wieży Douglasa”. Po klęsce pod Stirling oddziały angielskie opuściły Berwick zabierając go ze sobą. Osadzony w Tower of London, na wskutek złego traktowania, zmarł około roku 1298.

Sir James Douglas, zwany “Guid sir James” lub “the Black Douglas” (“Czarnym Douglasem”), (1286 – 1330). Z powodu wybuchu 1-szej Wojny o Szkocką Niepodległość (1296 – 1328) James został dla bezpieczeństwa wysłany do Francji. Na emigracji poznał Williama Lambertona, biskupa St Andrews (przed 1280 – 1328). Po powrocie do Szkocji za pośrednictwem rzeczonego biskupa – sir James próbował odzyskać rodzinne posiadłości, zarządzane obecnie przez Roberta Clifforda, 1-ego barona Clifford (ok. 1274 – 1314). Faktyczny właściciel ziem Douglasa, król Edward I dowiedziawszy się czyim synem jest sir James natychmiast odrzucił ową prośbę. James Douglas pozostając w tej sytuacji praktycznie poza marginesem społecznym zwrócił się ku osobie Roberta Bruce. Jako towarzysz Bruce’a jeszcze na początku walk podjętych przez przyszłego króla Szkocji doznał smaku porażki w bitwach pod Methven (19 czerwca 1306) i pod Dalrigh (lato 1306). Przykre doświadczenia wyniesione z tych bitew zaowocowały już na wiosnę 1307 roku, kiedy to towarzysze przyjęli taktykę wojny partyzanckiej. Bruce podjął walkę z angielskim najeźdźcą raczej na północy kraju, podczas gdy Douglas dał się poznać jako znakomity dowódca na południu, zwłaszcza w rejonie lasów Selkirk. Wykazywał się przy tym wielką osobistą odwagą, jak i okrucieństwem, jak choćby w przypadku zdobycia należącego niegdyś do jego rodu zamku Douglas. W sierpniu 1308 roku Douglas brał udział u boku Roberta Bruce’a w wygranej bitwie z klanem MacDougall of Lorn pod Pass of Brander. Po bitwie, która między innymi dzięki wojennemu kunsztowi Douglasa przemieniła się w faktyczną rzeź przeciwników, James dołączył w Glasgow do Edwarda de Bruce, brata Roberta (ok. 1280 – 1318). Po zdobyciu zamku Rutherglen rozpoczęli oni kampanię w Galloway. Po wkroczeniu do Szkocji wojska Edwarda II w roku 1310 szkoccy partyzanci kontynuowali przynoszącą korzyści taktykę walki. Desperacja Edwarda II nie potrafiącego odnaleźć, zadającego mu wciąż dotkliwe ciosy przeciwnika, doszła do tego poziomu, że napisał on nawet skargę do Papieża na „rebeliantów przejmujących maniery lisów”. Do roku 1314 obecność Anglików w Szkocji została zredukowana do kilku głównych fortów. Jeden z nich, potężną twierdzę Roxburgh zdobył sir James Douglas wykazując się przy tym wybitnymi zdolnościami dowódczymi. Korzystając z głębokiego mroku w nocy z 19 na 20 lutego 1314 roku rozkazał swoim ludziom wmieszać się w spędzane właśnie do zamku bydło. Następnie z murów zamku zostały zrzucone liny po których do wnętrza dostali się pozostali ludzie Douglasa. Zamkowy garnizon zajęty celebracją Wielkiego Postu został całkowicie zaskoczony atakiem. Zamek Roxburgh, zgodnie z polityką Roberta Bruce nie zostawiania Anglikom odpowiednich miejsc do obrony został następnie zniszczony. Moment największej chwały James Douglas przeżył podczas bitwy pod Bannockburn (23 – 14 czerwca 1314 roku), gdzie pozostający w mniejszości Szkocji zadali decydującą klęskę wojskom angielskim. Przed samą bitwą doszło do trudnego do wytłumaczenia zdarzenia, gdzie James Douglas został mianowany rycerzem. Wydaje się bowiem, że James był już pasowany nim wcześniej. W dodatku posiadał nawet swoją własną chorągiew. Pomijając ten fakt podczas bitwy James Douglas dowodził lewym skrzydłem szkockiej armii. Strażą przednią dowodził Thomas Randolph (1282 – 1332), prawym skrzydłem Edward de Bruce, a odwodami kierował sam król Robert Bruce. Po bitwie Douglas rozpoczął pościg za Edwardem II, lecz ostatecznie angielski król zdołał się schronić w zamku Dunbar. Klęska wojsk angielskich pod Bannockburn pozwoliła Douglasowi na swobodne operacje wojskowe w niebronionych rejonach północnej Anglii. Rajdy jego wojsk dochodziły nawet do miast Pontefract czy Humber w środkowej Anglii. Ich działalność w tych rejonach kronikarze angielscy porównali do najazdu Wikingów z IX-ego wieku. W następnych latach James Douglas brał także udział w irlandzkiej kampanii Bruce. Po bitwie pod Faughart dnia 14 października 1318 roku, gdzie zginął brat króla – Edward de Bruce, James Douglas wraz z Thomasem Randolphem zostali decyzją króla i za potwierdzeniem parlamentu (z grudnia 1318 w Scone) wyznaczeni na Strażników Królestwa w przypadku bezpotomnej śmierci Robert Bruce’a. W kwietniu 1318 roku Douglas brał też istotny udział w zdobyciu zamku i miasta Berwick pozostającego w rękach angielskich od roku 1296. Na wieść o utracie kolejnej twierdzy Edward II ruszył celem jej odbicia. W podróży, aż do miasta York towarzyszyła mu małżonka królowa Isabella of France (ok. 1295 – 1358). Rozkazem Roberta Bruce, James Douglas podjął próbę porwania królowej. Atak Douglasa okazał się na tyle groźny, że królowa została pośpiesznie przetransportowana do Nottingham. W zamian na Douglasa czekała natomiast pośpiesznie utworzona przez arcybiskupa Yorku Williama Meltona (przed 1290 – 1340) armia. W bitwie pod Myton dnia 20 września 1320 roku armia Meltona została całkowicie zniszczona. Skutkiem tego Edward II natychmiast przerwał oblężenie Berwick. Pozostał on w rękach szkockich na następnych 15 lat. Dwa lata później Edward II podjął swoją ostatnią próbę inwazji Szkocji. W bitwie pod Old Byland z 12 października 1322 roku Robert Bruce stosując taktykę z bitwy pod Pass Brander (czołowy atak Douglasa i Randolpha przy jednoczesnym zaskakującym ataku z tyłu oddziału szkockich górali) zniszczył armię angielską i na dobre „wyleczył” Edwarda II z planów podboju Szkocji. W roku 1327 po spisku królowej Isabell i jej kochanka Rogera Mortimera, Lorda Wigmore (1287 – 1330) został on usunięty z tronu i zastąpiony swoim synem Edwardem III (1312 – 1377). Nowy król ponownie podjął próbę podboju Szkocji. 10 lipca 1327 roku na czele wielkiej armii opuścił York udając się na północ w stronę szkockiej granicy. Szkockie wojska pod dowództwem Douglasa i Randolpha zastąpiły im drogę pod Stanhope Park dnia 4 sierpnia. Bitwa szybko przemieniła się w rzeź Anglików. Król Edward III zaś ledwo uszedł z niej z życiem. Zdziesiątkowana armia angielska wróciła do Yorku, gdzie została całkowicie rozwiązana. Traktaty pokojowe: z Edynburga (podpisany 17 marca) i Northampton (ratyfikowany 1 maja) z 1238 roku potwierdzały pełną niepodległość Szkocji, zabezpieczały pełne prawa spadkobierców Roberta Bruce do samostanowienia w Szkocji oraz ustalały granicę szkocko – angielską na identyczną z lat panowania Alexandra III. Szkocja w zamian musiała przekazać stronie angielskiej 20 tysięcy funtów. Przed śmiercią (7 czerwca 1329r.) Robert Bruce poprosił Jamesa Douglasa i innych możnych walczących u jego boku o ostatnią przysługę. Wedle niej serce króla miało być zawiezione do Jerozolimy. Na początku roku 1330 James Douglas wraz z 6 innymi rycerzami wyruszył z Montrose w morską wyprawę do Ziemi Świętej. Pierwszy przystanek zrobili we Flandrii, gdzie do ich wyprawy przyłączyło się wielu innych krzyżowców. Dowiedziawszy się o planowanej krucjacie króla Alfonsa XI of Castile (1311 – 1350) przeciwko Saracenom z królestwa Granady zmienili jednak swój kurs na Sewillę w Hiszpanii. James Douglas poległ tam w bitwie pod Castillo de la Estrella w Tebie 25 sierpnia 1330 roku. Muhammed IV, Sułtan Grandy (1315 – 1333) odesłał Alfonsowi ciało Douglasa pod eskortą i z wielkimi honorami. Zostało ono następnie przewiezione do Szkocji. James Douglas pochowany jest w St Bridge’s Kirk w Douglas, Lanarkshire.

William Douglas, 4-ty Lord Douglas (przed 1300 – 1333). O jego życiu wiadomym jest niewiele. Zachował się m.in. status wymieniający jego imię z roku 1331 oraz skarga do króla Dawida II (1324 – 1371) na jego bezprawne działania względem mnichów z klasztoru Coldingham. Sir William znajdował się wówczas pod opieką swojego wuja (młodszego syna sir Williama „Le Hardi” Douglasa), sir Archibalda Douglasa (przed 1298 – 1333). Wraz z nim poległ dnia 19 lipca 1333 roku w bitwie pod Hallidon Hill. Po bezpotomnej śmierci tytuł Lorda Douglas przejął kolejny wuj Williama, Hugh the Dull. Podczas prac wykopaliskowych w Auld Kirk w North Berwick w roku 1778 natrafiono na matrycę pieczęci Williama Douglasa. Stanowi ona najwcześniejszy zachowany wizerunek herbu Douglasów z zamieszczonym na nim symbolem serca. Odnosi się on, rzecz jasna do serca Roberta Bruce, zabranego przez ojca Williama, sir Jamesa do Ziemi Świętej.

Hugh the Dull (1294 – 1342/1346). W wieku dwóch lat Hugh został zabrany na wychowanie do posiadłości Stebbing w Essex. W roku 1325 był już kanonikiem w katedrze w Glasgow. Pełnił także funkcję proboszcza parafii Roxburgh. Po śmierci Williama przejął tytuł Lorda Douglas. W tym czasie całe południowe tereny Szkocji były pod panowaniem króla Anglii Edwarda III i Edwarda Balliola (syna króla Jana Balliola), (ok.1283 – 1367). Hugh Dull złożył hołd lenny Edwardowi III i scedował na angielską Koronę lasy Selkirk, Ettrick, Jedburgh oraz hrabstwa Roxburgh, Linlithgow, Peebles, Dumfries, Edynburgh oraz Haddington. Faktycznie jednak ziemie te Edward III już wcześniej przekazał w ręce Roberta de Clifford, 3-ego Lorda of Skipton (1305 – 1344). Clifford nigdy jednak nie objął rządów w tych ziemiach, z uwagi na rychłe powstanie Douglasów dowodzone przez sir Williama Douglasa, Lorda of Liddesdale (ok.1300 – 1353). Prawdopodobnie w roku 1337 Hugh the Dull uciekł do Francji szukać schronienia na tymczasowym dworze króla Dawida II w Chateau Gaillard. Przebywali tam już m.in jego bratankowie William Douglas, przyszły 1-szy hrabia Douglas oraz Archibald, także w przyszłości 3-ci hrabia Douglas. Prebendę z parafii Roxburgh Edward III przekazał Andrew de Ormiston. Hugh, który nie posiadał żadnej wiedzy na tematy wojskowe wraz z swoją ucieczką do Francji przekazał opiekę nad całością ziem Douglasów sir Williamowi, Lordowi of Liddesdale zwanemu także Rycerzem z Liddesdale. Tytuł Lorda Douglas przekazał natomiast swojemu bratankowi Williamowi Douglas około roku 1242.

William Douglas, 6-ty Lord Douglas, 1-szy hrabia Douglas (ok.1327 – 1384). William wychowanie i nauki odebrał we Francji na dworze króla Dawida II. Do Szkocji powrócił w roku 1348. W roku 1353 w lesie Ettrick zabił swojego wuja sir Williama, Lorda of Liddesdale. Sir William, Rycerz z Liddesdale po początkowych wielkich zasługach w służbie przeciwko Anglikom podczas tzw. II-ej Wojny o Niepodległość (1332 – 1371), (brał m.in. udział w zdobyciu zamków Hermitage czy Edynburg) utracił królewskie poparcie po okrutnym morderstwie sir Alexandra Ramsaya of Dalhousie, szeryfa Teviotdale (ok.1290 – 1342). Gdy w roku 1346 Rycerz z Liddesdale dostał się do niewoli po bitwie pod Neville’s Cross (17 października) w zamian za swoją wolność ofiarował też pomoc przy inwazji Szkocji. Wobec powyższego król David II przekazał zamek Hermitage Williamowi Douglas. Do ostatecznej konfrontacji między obydwoma Williamami doszło w lesie Ettrick. W roku 1356 William Douglas został ranny podczas bitwy pod Poitiers (19 września), w której Szkoci wsparli swojego „starego sojusznika” Francję przeciwko Anglii. Po bitwie pod Neville’s Cross sir William własną osobą poręczał okup za wziętego do niewoli króla Davida II. W roku 1358 został mianowany przez króla Davida, 1-szym hrabią Douglas. Kilka lat później, przez krótki okres roku 1363 William znalazł się jednak w rebelii przeciw niemu. Powrócił do służby królewskiej już w następnym roku, wspomagając Davida II w rozwiązaniu problemów z sukcesją tronu Szkocji. Wedle planów Davida tron Szkocji miał przypaść w udziale Lionelowi of Antwerp (1338 – 1368), synowi króla Edwarda III w zamian za anulowanie wszystkich długów państwowych. Niepodległość Szkocji miała zostać jednak zagwarantowana. Specjalna klauzula dotyczyła restauracji wszystkich ziem Douglasów zabranych przez angielską Koronę. Wobec sukcesji Roberta II, pierwszego władcy Szkocji z dynastii Stewartów (1316 – 1390) plan ten nigdy nie wszedł w życie. W roku 1372 William został mianowany Justicar South of Forth (ważny urząd polityczny w dawnej Szkocji, Justicar odpowiadał za administrację królewskich sądów na danym obszarze). Ostatnie lata życia William spędził między innymi na organizowaniu najazdów na angielskie posiadłości na pograniczu. Sir William oprócz syna Jamesa, który odziedziczył tytuł hrabiego Douglas i córki Isabel, miał także nieślubnego syna z Margaret Stewart, wdową po Thomasie Mar (1332 – 1374). Syn z tego związku George Douglas (1380 – 1403) został w przyszłości 1–ym hrabią Angus. Z linii tej wywodzili się słynni „Czerwoni Douglasowie”.

James Douglas, 2-gi hrabia Douglas and Mar (ok. 1358 – 1388). W roku 1385 walczył przeciwko Anglikom wraz z francuskim kontyngentem pod dowództwem Johna de Vienne (1341 – 1396). James roztropnie pozwolił Anglikom na zbliżenie się do Edynburga nie przyjmując walnej bitwy, następnie przeprowadził kontruderzenie na niebroniony okręg Carlise w Anglii. W roku 1388 w potyczce niedaleko Newcastle zdobył osobistą flagę słynnego Henry „Hotspur” Percy’ego (1364 lub 1366 – 1403). Okazja do rewanżu nadarzyła się szybko. Percy spotkał Jamesa Douglasa w bitwie pod Otterburn 5 sierpnia tego roku. Pomimo przekonującego zwycięstw Szkotów, oraz pojmania samego Percy’ego i jego brata, James Douglas poległ w bitwie. Sir James nie zostawił legalnego dziedzica. Jego synowie z nieprawego łoża założyli linie Douglasów of Drumlanrig i Douglsów of Cavers. Tytuł hrabiego Douglas na podstawie patentu z roku 1388 przeszedł w ręce kuzyna (nieprawego syna sir Jamesa Douglasa, „Czarnego Douglasa”) sir Archibalda Douglas.

Sir Archibald Douglas, zwany „the Grim” lub też „Czarnym Douglasem” (ok. 1328 – 1400). Archibald był jeszcze małym dzieckiem, gdy jego ojciec sir James Douglas zginął podczas krucjaty w roku 1330. Wychowywany był prawdopodobnie na dworze króla Davida II w Chateau Gaillard we Francji. Podczas bitwy pod Poitiers (19 września 1356) dostał się do angielskiej niewoli. Wkrótce jednak dzięki podstępowi udało mu się z niej uciec. W roku 1361 został mianowany konstablem zamku Edynburgh oraz szeryfem Edynburga. Funkcje te pełnił do roku 1364. W tym roku został mianowany strażnikiem Western March (szkockie tereny przygraniczne, po zachodniej stronie wyspy). Dla Archibalda było to o tyle istotne, że jedna z rodzinnych posiadłości Annadale była całkowicie kontrolowana przez Anglików. W ciągu następnych kilku lat przeprowadził wiele najazdów na przygraniczne tereny południowego sąsiada. W roku 1368 otrzymał nową godność – Lord Warden of Marches. Ziemie Annadale natomiast wyzwolił całkowicie do roku 1383. W latach 1369 – 1371 pełnił funkcję posła do Francji. Rezultatem drugiej misji do Paryża, było odnowienie „Starego Sojusz” Szkocji z Francją i traktat z Vincennes (28 października 1371r.). W 1369 roku mianowany został też Lordem of Galloway. W roku 1371 z rąk Thomasa Fleminga (na przełomie 1363 i 1372 – 1382) przejął tytuł hrabiego Wingtown. Archibald był także budowniczym zamku Threave. W roku 1388 po śmierci Jamesa Douglasa 2-ego hrabiego Douglas, został kolejnym hrabią Douglas. Zmarł w Threave w roku 1400.

Sir Archibald Douglas, 4-ty hrabia Douglas and Wingtown, Lord of Annadale, Galloway (1372 – 1424). W roku 1390 poślubił księżną Margaret of Carrick (1367/1385 – 1450/1456), córkę króla Roberta III (ok. 1340 – 1406). 4 czerwca 1400 król Robert III mianował go dożywotnim konstablem zamku Edynburgh. 2 lutego 1400 roku sir Henry „Hotspur” Percy wraz z Goergem de Dunbar, hrabią Dunbar and March (zagorzałym rywalem Douglasów) wkroczyli zbrojnie do Szkocji. Spalone zostały wioski Traprain, Markle i Hailes. Dwukrotnie podjęli także nieudane próby zdobycia zamku Hailes. Sir Archibald zaskoczył i pobił wojska angielskie podczas nocnego ataku na obóz niedaleko East Linton. Następnie ruszył w pościg za rozbitą armią dochodząc aż do Berwick upon Tweed. Latem tego samego roku jako zastępca sir Davida Stewarta, księcia Rothesay (1378 – 1402) brał udział w obronie oblężonego zamku w Edynburgu. W związku z wybuchem w Walii powstania Owaina Glyndwr’a (1354/1359 – ok.1416), dowodzący oblężeniem król Anglii – Henry IV (1357 – 1413) zarządził odwrót wojsk. Tym samym Henry IV stał się ostatnim angielskim królem biorącym osobiście udział w inwazji na Szkocję. Wraz ze śmiercią 3-ego Hrabiego Douglas, Archibald stał się najpotężniejszym magnatem w królestwie. W jego władaniu pozostawały ziemie: Galloway, Douglasdale, Moray, Clydesdale, hrabstwa Stirling, Selkirk, w Lothian i Merse. W roku 1402 Douglas wraz z Robertem Stewartem, księciem Albany (ok.1340 – 1420) zostali oskarżeni o spowodowanie śmierci Davida, księcia Rothesay. 16 marca zostali jednak ułaskawieni przez parlament szkocki. Istnieją jednak podejrzenia, że faktycznie obaj brali udział w tajemniczej śmierci księcia i tylko z uwagi na swoje znaczenie w przypadku ataku angielskiego zostali oczyszczeni z zarzutów. 22 czerwca 1402 roku mały oddział szkocki został pobity w bitwie pod Nesbit Moor przez Georga Dunbara. Douglas poprowadził natychmiastowy kontratak dochodzący aż do Newcastle. Na czele 10 tysięcznej armii splądrował prawie cały region Northumberland. Do decydującej bitwy tej kampanii doszło pod Humbleton Hill dnia 14 września tego samego roku. W wyniku jej Szkoci dowodzeni przez Archibalda Douglasa ponieśli druzgocącą porażkę. Obok tysięcy poległych, wielu szkockich magnatów dostało się do niewoli. Wśród nich był między innymi George Douglas, 1-szy Hrabia Angus czy Thomas Dunbar, 5-ty hrabia Moray (przed 1391 – 1415). Sam Archibald zanim dostał się do niewoli został pięciokrotnie ranny w bitwie. Stracił też jedno oko. Z niewoli został uwolniony rok później przez Henrego Percy, który w tym czasie rozpętał rebelię przeciw swojemu królowi. W zamian Archibald Douglas został zobowiązany do walki przeciwko Henrykowi IV. W bitwie pod Shrewbury 21 lipca 1403 roku Archibald po raz kolejny dostał się do niewoli, tym razem króla Henrego. Wojska Percy’ego zostały rozbite, a on sam poległ w trakcie bitwy. Archibald podczas niej wykazał się jednak męstwem, m.in. osobiście zabijając sir Edmunda Stafforda, 5-ego hrabiego Stafford (1378 – 1403). Po zapłaceniu wielkiego okupu i złożeniu hołdu oraz przysiędze powrotu do niewoli na wyraźne rządanie monarchy Archibald powrócił do Szkocji. Gdy nadszedł wyznaczony dzień powrotu do Anglii Archibald złamał jednak dane słowo. Po kilku protestach na tak nierycerskie postępowanie sprawę ostatecznie załatwiono już za panowania nowego króla Anglii, Henryka V (1386 – 1422) wpłacając mu okup za wszystkich pozostających w niewoli rycerzy szkockich. Jeszcze wcześniej w roku 1409 Archibaldowi zostały zwrócone ziemie w Lothian i Merse. Wkrótce pozyskał też tytuł i ziemie Lorda of Annadale. Wraz z pozostającymi w rodzie ziemiami Galloway Archibald Douglas kontrolował faktycznie całą południowo – zachodnią Szkocję. W roku 1410 małżeństwem córki Archibalda i syna Roberta Stewarta przypieczętowano sojusz dwóch potężnych rodów Douglas i Albany. Dwa lata później w roku 1312 Archibald wziął udział w spotkaniu z Johnem de Feraless, księciem Burgundii (1371 – 1419) w Paryżu, celem utworzenia wojskowego układu sojuszniczego pomiędzy obydwoma krajami. W roku 1416 Archibald dwukrotnie odwiedził Londyn negocjując zwolnienie z niewoli króla Jamesa I (1394 – 1437). W roku 1423 na prośbę swojego syna, Archiblada Douglasa, hrabiego Wigtoun, a zwłaszcza króla Francji Charlesa II (1403 – 1461) Archibald utworzył armię 6.5 tysiąca rycerzy zdolnych do walki na francuskiej ziemi z Anglikami. Podczas gdy Archibald wraz ze swoją armią wyruszył do Francji dnia 7 marca 1424 roku kierując się ku La Rochelle, sprawami krajowymi zajął się jego syn, hrabia Wigtoun. Dnia 24 kwietnia wojska Douglasa stacjonowały już w Bourges. Sam Archibald Douglas został mianowany na stopień Porucznika – Generała Armii Francuskiej. Pięć dni później, 29 kwietnia został z rąk króla Charlesa mianowany też księciem Touraine. Jednocześnie otrzymał zamek i miasto Tours oraz miasto wraz z zamkiem Loches. Stał się tym samym pierwszym obcokrajowcem i osobą spoza rodu królewskiego wywyższonym do stanu księcia. Niecałe cztery miesiące później, dnia 17 sierpnia 1424 roku, nowo kreowany książę Tourine poległ wraz ze swoim drugim synem Jamesem (przed 1400 – 1424) i zięciem Johnem Stewartem, hrabią Buchan (ok. 1381 – 1424) w bitwie pod Verneuil. Pochowany został w katedrze w Tours.

Archibald Douglas, 5-ty hrabia Douglas (1390 – 1439). W roku 1421 walczył we Francji w bitwie pod Bauge dnia 21 marca. Mianowany został następnie hrabią Longueville w Normandii. Po śmierci ojca w 1424 roku Archibald przejął po nim tytuły: hrabiego Douglas, Wingtown, Lorda Galloway, Bothwell, Selkirk, Ettrick Forest, Eskdale, Lauderdale i Annandale. Po ojcu przejął też prawnie tytuł księcia Tourine, faktycznie jednak tą funkcję pełnił Louis III of Naples (1403 – 1434). Posiadał też tytuły hrabiego Longuville oraz Lorda Dun – le – roi. W roku 1424 był także posłem do Anglii celem zwolnienia z niewoli króla Jamesa I. W czasach małoletności króla Jamesa II (1430 – 1460) pełnił funkcję Regenta w latach 1437 – 1339. 26 czerwca 1439 roku zmarł z powodu wysokiej gorączki w Restalrig.

6-ty hrabia, kilkunastoletni William Douglas (ok. 1424 – 1440), dnia 24 listopada 1440 roku został ścięty na zamku w Edynburgu. Stało się to w wyniku spisku sir Williama Chrichtona (przed 1400 – 1454), sir Alexandra Livingstone of Callander (przed 1420 – ok. 1472) i sir Jamesa Douglasa, hrabiego Avendale (1371 – 1443) mającego na celu złamanie potęgi rodu „Czarnych Douglasów”. Wraz z nim został także ścięty jego młodszy brat David (przed 1439 – 1440). Egzekucja odbyła się podczas obiadu, który przeszedł do historii pod nazwą „Black Dinner”. Jego uczestnikiem i świadkiem egzekucji był też król James II. Po śmierci Williama tytuły Lorda ziem Annandale i Bothwell wróciły do Korony, siostrze Williama – Margaret, „the fair maid of Galloway” (przed 1435 – 1475) przypadł tytuł Lorda Of Galloway, reszta ziem Douglasów i tytuł hrabiego nadane zostały jednemu z morderców Williama, jego stryjecznemu wujkowi Jamesowi Douglas, Hrabiemu Avendale i od tej chwili 7-emu hrabiemu Douglas.

Sir James Douglas, 7-my hrabia Douglas i 1-szy hrabia Avondale, (1371 – 1443). Tytuł hrabiego Avondale otrzymał w roku 1437. W roku 1440 wraz z sir Williamem Chrichtonem i sir Alexandrem Livingstonem na podstawie sfingowanych dowodów doprowadzili do egzekucji Williama Douglasa, 6–ego hrabiego Douglas. Po śmierci Williama, James przejął tytuł hrabiego Douglas wraz z większością jego ziem. Zmarł w roku 1443.

8-my hrabia Douglas, William (1425 – 1452) poprzez małżeństwo (za papieską dyspensą) ze swoją kuzynką Margaret („the fair maid of Galloway”), (przed 1435 – 1475) odrestaurował pozycję rodu Douglas. W kolejności odzyskał rodzinne ziemie Wingtown, Galloway i Bothwell. Szybko stał się też jednym z faworytów króla Jamesa II. Przyjaźń między Douglasem i monarchą faktycznie była jednak tylko pozorna i wynikała raczej ze wspólnoty interesów. Warto wspomnieć, że między innymi w trakcie pielgrzymki Williama do Rzymu król osobiście dokonał najazdu na jego ziemie. W roku 1452 za pośrednictwem jednego z przyjaciół Williama – sir Williama Lauder of Haltuon (przed 1410 – po 1452) król zaprosił Williama na spotkanie w zamku Stirling. Na miejscu król zażądał od niego natychmiastowego zakończenia sojuszu z sir Alexandrem Lindsay, 4-tym hrabią Crawford (ok. 1400 – 1453). Wobec odmowy James II własnoręcznie zasztyletował Williama, a następnie zrzucił jego ciało z zamkowych murów. Tym samym tytuł hrabiego Douglas przeszedł w ręce brata Williama – Jamesa (1426 – 1488). 9-ty i ostatni hrabia z linii „Czarnych” Douglasów, James żył w latach 1426 – 1488. Po śmierci swojego brata zbrojnie wystąpił przeciw królowi Jamesowi II. Wkrótce wraz ze swoim bratem – bliźniakiem Archibaldem Douglas, hrabią Moray (1426 – 1455) zaatakowali Stirling. Ucieczka ich sojuszników zmusiła jednak obu braci do odwrotu. Dzięki papieskiej dyspensie najprawdopodobniej (ślub taki z pewnością był planowany, lecz nie zachowały się żadne autentyczne dowody co do zawarcia związku) poślubił wdowę po swoim bracie – Margaret. Pozwoliło to Jamesowi objąć we władanie ziemie po swoim bracie. W roku 1455 brał udział na dworze angielskim w intrygach przeciw Jamesowi II, wkrótce potem ponownie wystąpił zbrojnie przeciw królowi. 1 maja 1455 pomiędzy rojalistami (gdzie prym wiedli tzw. „Czerwoni Douglasowie”), a członkami linii „Czarnych Douglasów” doszło do bitwy pod Arkinholm. Chociaż w walce starły sie raczej niewielkie oddziały (po około 200-tu rycerzy z każdej strony) to jej wynik oznaczał faktyczny koniec potęgi rodu Czarnych Douglasów. Hugh Douglas, hrabia Ormonde (po 1426 -1455) został wzięty do niewoli, a następnie stracony. Archibald Douglas, hrabia Moray (1426 – 1455) zmarł w powodu ran. Ostatni z braci John Douglas, Lord of Balvenie (ok. 1433 – 1463) uciekł do Anglii, gdzie znalazł schronienie na dworze króla Henryka VI, (1421 – 1471)). W tym samym roku została zdobyta ostatnia twierdza Douglasów – zamek Threave. James Douglas został oskarżony o zdradę stanu. Wszystkie jego ziemie zostały włączone do Korony. Tytuł hrabiego Douglas został ostatecznie zniesiony. Tytuł Lorda Douglas przejął jego kuzyn George Douglas, 4-ty hrabia Angus (1429 – 1462) z linii „Czerwonych Douglasów”. James Douglas w ścisłej współpracy z królem angielskim Edwardem IV w roku 1462 podjął próbę utworzenia ligi szkockich górali z zachodniej części Szkocji przeciwko królowi Jamesowi III (1451 – 1488). W tym samym roku James został mianowany Rycerzem Orderu Podwiązki (najwyższe odznaczenie cywilne i wojskowe w Anglii). 22 lipca 1484 roku James wziął udział w Szkocji w bitwie pod Lochmaben Fair po stronie rebeliantów. Po zwycięstwie wojsk wiernych królowi Jamesowi III – James Douglas został wzięty do niewoli i osadzony w klasztorze Lindores, gdzie również zmarł w roku 1488.