Rough Castle

Rough Castle jest najlepiej zachowanym ze wszystkich 19 fortów ulokowanych wzdłuż tzw. Wału Antoniusza (lub Wału Antonina). Jest przy tym drugim najmniejszym obiektem tych umocnień. Jego powierzchnia wynosi jedynie 68 metrów kwadratowych. Wraz z otaczającymi go licznymi szańcami powierzchnia ta wzrastała do około 0.64 hektara. Oryginalnie mieścił on kilka kamiennych budowli, między innymi: główną kwaterę, dom dowódcy, żołnierskie baraki, łaźnię oraz spichlerz. Niestety budynki te nie zachowały się do współczesnych czasów. Ich fundamenty zostały jednak odkryte podczas kolejnych badań archeologicznych przeprowadzonych w Rough w latach 1902 – 1903, 1930 oraz 1957 – 1961. Dzięki odnalezionym wówczas licznym artefaktom ustalono, że fort był bazą dla około 480-cio osobowego oddziału VI-tej Kohorty z Nervii. Żołnierze tej kohorty (Nerwiowie) rekrutowali się w większości z terenów podbitej przez Rzymian prowincji Gallia Belgica (obecnie tereny południowego Beneluksu, północno – wschodniej Francji i zachodnich Niemiec). Od wschodniej strony do fortu przylegał też, dwukrotnie od niego większy i podobnie otoczony wysokim wałem aneks. W jego wnętrzu mieściły się najprawdopodobniej dodatkowe budynki gospodarcze oraz plac ćwiczeń.
Rough Castle, wraz z pozostałymi fortami (między innymi: Bar Hill Fort, Castlecary czy Dullatur) stanowił główny element obronny Wału Antoniusza (zwanego też czasami Murem Antoniusza), wybudowanego w latach 142 – 154, z polecenia rzymskiego cesarza Antoninusa Piusa (Antonin Pius; ur. 86 – zm. 161). Ciągnąc się od Carriden, w pobliżu Bo’ness nad zatoką Forth, aż do Old Kilpatrick nad rzeką Clyde, przecinał centralny pas Szkocji (w jej najwęższym miejscu) na długości około 64 kilometrów. Mający pełnić rolę północnej granicy Cesarstwa Rzymskiego i jednocześnie stanowić główną zaporę przeciwko zbrojnym napadom Piktów pozostał w użyciu przez jedynie 20 lat.
Będący faktycznie rodzajem imponującego szańca Wał Antoniusza składał się z wysokiego ziemnego nasypu i głębokiej fosy. Wybudowany na murowanym fundamencie o szerokości, aż 4.3 metrów ziemny wał, oryginalnie wznosił się na wysokość około 3.6 metrów. Na jego szczycie został także osadzony chodnik straży osłonięty drewnianym przedpiersiem. Chroniąca go fosa posiadała około 3.6 metrów głębokości i aż 12 metrów szerokości. Na jej zewnętrznej krawędzi znajdował się kolejny, lecz już raczej niezbyt wysoki ziemny wał. W przypadku Castle Rough dodatkową, zewnętrzną ochronę najbardziej narażonej na atak północnej bramy fortu stanowiły tzw. lilie. Były to głębokie na około 1 metra, owalne doły z umieszczonymi w nich zaostrzonymi palikami. Odpowiednio zamaskowane stanowiły one dość skuteczną zaporę przeciwko niespodziewanym, przeprowadzanym zwłaszcza w nocy, atakom Piktów.
Zgodnie z oryginalnymi założeniami ochronę Wał Antioniusza miały wspomagać rozlokowane co 10 kilometrów obronne forty. W związku jednak z dużą aktywnością Piktów zapadła decyzja o ich znacznym zagęszczeniu. W tej sytuacji zdecydowano o budowie 19 fortów (do tej pory odkryto 17 z nich), w odstępie około 3.3 kilometrów. Dodatkowo pomiędzy nimi zostały też osadzone niewielkie, lecz także obronne strażnice. Doskonałą komunikację pomiędzy nimi zapewniała z kolei szeroka na około 6 metrów, utwardzona droga.
Castle Rough był użytkowany przez Rzymian najprawdopodobniej w okresie pomiędzy latami 142 – 164.
Podczas licznie przeprowadzanych w obrębie fortu wykopalisk odnaleziono między innymi: mocno skorodowana głowica żelaznego topora, ostrze noża czy fragment dębowego wiosła (lub łopaty używanej w młynie). Szczególnie ciekawym znaleziskiem była aleksandryjska moneta z okresu panowania cesarza Maksymina Traka (Gaius Iulius Verus Maximinus, 172/173 – 228).

Obiekt można zwiedzać (bezpłatnie) o każdej rozsądnej porze.