Dunnideer Castle

XIII-wieczny zamek Dunnideer został wybudowany w obrębie znacznie starszych, datowanych na epokę żelaza, umocnień.
W najbliższym otoczeniu, mocno obecnie zrujnowanej średniowiecznej wieży znajduje się jeden z słynnych, szkockich tzw. „zeszklonych” fortów, których integralną częścią były fragmenty sztucznie stopionych skał. Fort ten obejmuje obszar o wymiarach 64 na 27.5 metrów.
Niewielkie fragmenty dodatkowych linii obronnych można dostrzec także na północnym i wschodnim zboczu wzgórza na którym został ulokowany. Brak jest za to jakichkolwiek śladów umocnień od strony południowo – zachodniej, gdzie zbocze Dunnideer Hill jest dość mocno strome. W pobliżu zachodniego rogu tego fortu można ponadto dostrzec pozostałość dawnej cysterny na wodę. W trakcie przeprowadzanych w Dunnideer w roku 1963 badań archeologicznych odkryto, że wschodnia ściana wieży została częściowo osadzona na murze wspomnianego fortu.
Poniżej niego, u podstawy wzgórza znajdują się fragmenty nigdy nieukończonego kolejnego grodziska. Jego zewnętrzna linia obronna, czyli oryginalnie dość głęboki rów obejmuje obszar o wymiarach 290 na 183 metrów. Kolejną barierę ochronną stanowiły dwa odcinki szańców o długości 45.7 i 15.2 metrów, flankujące główne, poprowadzone od strony wschodniej wejście. Dodatkowe znajdowało się od zachodniej strony wzgórza. Dalsze dwie linie obronne stanowią wykonane w tym samym stylu szańce. Podobnie też, jak to miało w przypadku „zeszklonego” fortu, nie zostały poprowadzone przez naturalnie stromą południowo – zachodnią część Dunnideer Hill.
Na podstawie licznie przeprowadzonych w tym miejscu badań archeologicznych (m.in. w latach: 1828, 1867, 1943, 1963, 1969, 1977, 1985, 1988, 1990, 1995, 2000, 2003 czy 2006) ustalono, że obydwa forty były bezsprzecznie wykorzystywane w dwóch różnych okresach. Nie sposób jest jednak stwierdzić, który z nich jest starszy.
Pochodząca z XIII wieku wieża została ulokowana na planie prostokąta o wymiarach 15 na 12.5 metrów. Szerokość ścian tej ciekawej budowli wynosi 1.9 metra. Z kolei materiał do jej budowy został w większości pobrany z wspomnianego już kilkakrotnie „zeszklonego” fortu. Interesujący sposób wykonania jej ścian, czyli liniowy układ nieobrobionego gruzu w kolejnych, około 1.8 metrowych partiach, pozwala umiejscowić Dunnideer wśród najstarszych w Szkocji zamków wieżowych. Kolejnym dowodem potwierdzającym tą teorię jest brak w nim typowych kamiennych sklepień, szczególnie w jego parterowej części.
Podczas, gdy widoczny na północnym krańcu wschodniej ściany wieży otwór wydaje się być oryginalnym elementem, to zamurowane obecnie, podłużne okienko w centralnej części ściany zachodniej było z pewnością późniejszym dodatkiem.
Na pierwszym piętrze Dunnideer zachowała się ponadto otwór pod oryginalnie ostrołukowym oknie. Przyjmuje się, że to właśnie za jego pomocą w głównej mierze oświetlany był ulokowany na tym poziomie hall. Powyżej niego najprawdopodobniej znajdowała się prywatna komnata i jednocześnie sypialnia lorda.
W otoczeniu wieży znajdowały się z pewnością także liczne budynki gospodarcze. Fragmenty jednego z nich, ulokowanego w linii wschód – zachód, są widoczne w pobliżu południowego krańca wieży. Dalej, od jej południowej strony mógł znajdować się także oryginalnie otoczony masywnym murem dziedziniec. Nie jest także wykluczone, że w tym samym miejscu znajdowała się kaplica pod wezwaniem świętego Jana (St John’s Chapel).

Historia Dunnideer Castle

Zgodnie z legendą zamek Dunnideer został wybudowany przez króla Piktów – Giric’a (Gregory the Great, zm. ok. 889) około roku 889. Według innej wersji jego budowniczym, w roku 1178 mógł być także książę David of Scotland, hrabia Huntingdon and Garioch (ok. 1144 – 1219).
Pierwsza potwierdzona wzmianka o zamku pochodzi jednak z roku 1260, kiedy jego właścielem był sir John (Josceline) de Balliol (zm. 1268), ojciec przyszłego króla Szkotów – John’a Balliol’a (ok. 1249 – 1314). Dotyczyła ona zgody jakiej John udzielił mnichom z opactwa Lindores na przekopanie kanału doprowadzającego wodę z rzeki Urie do młyna w Insch „przez środek ziem, które (Josceline) posiadał na wschód od swojego zamku Donidor”.
Po abdykacji John’a Balliola w roku 1296 (10 lipca) i wstąpieniu na tron Roberta I Bruce’a w roku 1306 (25 marca) wiele dawnych ziem Balliol’ów, wliczając w to i Dunnideer zostały włączone do Korony. Następnie zamek wraz z okolicznymi posiadłościami przeszedł na własność rodziny Tyrie. Pozostał ich własnością do około roku 1724. Nie jest wykluczone, że i do tego czasu zamek Dunnideer pozostawał w użyciu.

Pozostałości zamku i obydwu fortów można zwiedzać o każdej rozsądnej porze.