Muir O’Fauld Roman Signal Station

Muir O’ Fauld była jedną z 17 rzymskich wież sygnalizacyjno – strażniczych ulokowanych ma odcinku około 16 kilometrów pomiędzy dwoma dużymi rzymskimi fortami w Strageath i Bertha. Wszystkie one wchodziły przy tym w skład tzw. Gask Ridge, imponującego obronnego systemu rozciągającego się na północ od rzeki Earn i odcinającego górzystą północ Szkocji od jej relatywnie nizinnego, centralnego pasa. Bezwzględnie należy tutaj również wspomnieć, że Gask Ridge powstał już na przełomie lat 70 i 80-tych I wieku. Dla porównania słynny szkocki Wał Antonina został zbudowany na przełomie lat 122 i 130 tegoż stulecia, a najbardziej znany tego typu obronny obiekt, czyli Mur Hadriana datowany jest na lata 142 do 144. Oznacza to, że Gask Ridge, nawet jeśli znacznie ustępuje sławą wyżej wymienionym fortyfikacjom, to jest też od nich starszy. Można nawet dość bezpiecznie założyć, że jest on najstarszą rzymską obronną fronterą w Wielkiej Brytanii.
Głównymi fortami Gask Ridge były natomiast, licząc od południa ku północy: Camelon, Drumquhassle, Malling/Menteith, Doune, Glenbank, Bochastle, Ardoch, Kaims, Strageath, Dalginross, Bertha, Fendoch, Cargill, Inchtuthil, Cardean, Inverquharity i Stracathro. Jednocześnie można wspomnieć, że w starszej literaturze forty w Drumquhassle, Malling/Menteith, Doune, Bochastle, Dalginross i Fendoch (oraz najprawdopodobniej Inchtuthil i Inverquharity), zaliczane były do systemu tzw. Glenblocker Forts (lub Highland Line Fort). Część szkockich historyków twierdzi przy tym, że systemy Gask Ridge i Glenblocker Forts ściśle ze sobą współpracowały, a jedynym rzymskim obiektem w Szkocji mogącym funkcjonować zupełnie samodzielnie, była potężna forteca w Inchtuthil. Szacunkowo mogło ją zasiedlać od 5000 do 6000 legionistów.
Jak zostało to już wspomniane Muir O’Fauld był jedną z wielu wież sygnalizacyjno – strażniczych wybudowanych pomiędzy fortami Strageath i Bertha. Na tej podstawie ocenia się, że dystans pomiędzy tymi ciekawymi, lecz skromnymi obiektami wynosił od 1 do 1.5 kilometra. Pozwalało to stacjonującym w nich legionistom na baczną obserwację całej, dokładnie wykarczowanej wówczas okolicy, jak i faktycznie uniemożliwiało zamieszkującym północno – wschodnią część współczesnej Szkocji Piktom, przenikanie na tereny pozostające pod kontrolą Rzymian.
Jedyny budynek Muir O’Fauld stanowiła drewniana, wznosząca się na wysokość około 2-3 pięter i równoboczna w planie (ok. 3 m²), wieża. Wewnętrzny układ tej budowli nie jest nam znany, lecz przyjmuje się, że w jej parterowej części mieściło się pomieszczenie mieszkalno – gospodarcze. Powyżej, na wysokości pierwszego piętra znajdował się osłonięty drewniano – wiklinową plecioną chodnik obronny. Ponad nim natomiast, wznosiła się przykryta zapewne czterospadowym dachem, platforma widokowa (przyjmująca formę balkonu). Również i z tego miejsca mogła być prowadzona ewentualna obrona tego budynku. Dodatkowym jego zabezpieczeniem był ziemno – torfowy zewnętrzny szaniec. Być może i jego nasyp mógł stanowić bazę dla masywnej palisady. Niezwykle istotnym elementem Muir O’Fauld był ponadto kosz paleniskowy. Za jego to pomocą bowiem, możliwe było powiadomienie legionistów stacjonujących w sąsiednich wieżach o ewentualnym zagrożeniu.
Jedynymi pozostałościami Muir O’Fauld Roman Station jest okrągła w planie platforma w centrum której osadzona była rzeczona wieża. W dość dobrym stanie zachowała się również otaczająca ją fosa. Obecnie mierzy ona jednak nie więcej, niż 0.5 metra głębokości.

 
Historia Muir O’Fauld Roman Signal Station

Dzieje Muir O’Fauld nie są nam zbyt dobrze znane. Słynny rzymski historyk Tacyt (Publiusz Korneliusz Tacyt, ur. ok. 50 – zm.120), w swym dziele „De vita et moribus Iulli Agricolae” wspomina, że tytułowy Juliusz Agrykola (40 – 93), rzymski namiestnik Brytanii i notabene teść Tacyta, w północnych rejonach Szkocji przebywał i walczył (m.in. w bitwie pod Mons Graupius w roku 83 lub 84) w latach 79 – 86. Sugeruje nam to, że cały obronny system Gask Ridge pozostawał w użyciu przez jedynie około 6-7 lat. Jednakże, współczesne badania archeologiczne wykazały ponad wszelką wątpliwość, że część należących do niego fortów została w późniejszym czasie przebudowana (niektóre nawet dwukrotnie). Jednocześnie nie odnotowano żadnych śladów zniszczenia typowego dla działań wojennych. Wiadomym jest również, że materiał pobrany z fortów Ardoch, Strageath i Bertha posłużył następnie do budowy Wału Antonina.
Relikty Muir O’Fauld Roman Signal Station można zwiedzać (bezpłatnie) o każdej rozsądnej porze. Kolejny tego typu obiekt pozostający pod opieką Historic Scotland, a mianowicie Ardunie Roman Signal Station położony jest w odległości około 3.5 kilometrów na zachód od Muir O’Fauld.