Caisteal Maol

Obecnie mocno zrujnowany zamek Maol, oryginalnie bronił przeprawy przez cieśninę Kyle Alkin, oddzielającą wyspę Skye od głównego lądu. Twierdza została wybudowana na skalnym wzniesieniu, otoczonym z trzech stron wodą. Dostępu od strony lądu dodatkowo broniła naturalna i dość stroma rozpadlina.
Położona na planie prostokąta wieża mierzyła 14.2 na 10.6 metrów. Grubość ścian dochodziła do 2.7 metrów. Zważywszy na duży stopień zniszczenia, obecnie trudno jest określić oryginalną wysokość budowli. Zachowane fragmenty sięgają jednak od 10 do 12 metrów wysokości. Maol posiadał trzy główne piętra. Możliwe, że dodatkowe pomieszczenia mieszkalne ulokowane były na poddaszu.
Położone na parterze spiżarnia i kuchnia, przez kolejne stulecia zostały całkowicie zasypane gruzem. Wskazuje to, że pomieszczenia te pozbawione były kamiennego sklepienia. Podobnie brak jest śladu jakichkolwiek okien w obrębie tego poziomu. Nie wyklucza to jednak możliwości istnienia kilku otworów strzelniczych.
Na pierwszym piętrze znajdował się główny hall zamku. Na tym jedynym dostępnym obecnie poziomie zwraca uwagę ciekawe okno, położone w południowej ścianie. Fragmentarycznie zachowana framuga, wskazuje że podobne okno znajdowało się także po przeciwnej stronie. Z pewnością na pierwsze piętro prowadziło też oryginalne, główne wejście. Jego pozycja jest jednak obecnie dość trudna do ustalenia. Podobnie jak położenie schodów prowadzących na wyższe piętra. Przyjmuje się jednak, że musiały być one poprowadzone w grubości jednej ze ścian. Wciąż jednak, głównie dzięki widocznym otworom w których oparte były legary podłogowe, możemy ustalić pozycję drugiego piętra. Przestrzeń ta była z pewnością zaadoptowana na prywatną komnatę lorda. Pomieszczenia na poddaszu mogła zajmować służba lub pozostali członkowie rodziny właściciela zamku.
Szczyt wieży otaczał także kamienny parapet. Dodatkowo przyjmuje się, że na każdym z jego rogów istniała niewielka bartyzana.
Do  budowy zamku wykorzystano głównie bazaltową skałę, ciętą w różnej wielkości prostokątne bloki. Do dnia dzisiejszego, z leżącej oryginalnie w linii północny-wschód na południowy-zachód wieży, zachowały się tylko fragmenty ścian południowej (z oknem) i zachodniej oraz róg północno – wschodni. Okno w południowej ścianie mierzyło oryginalnie około 0.2 metra kwadratowego. Od wewnętrznej strony w dobrym stanie przetrwało także jego eleganckie łukowe nadproże.

Historia Caisteal Maol

Zgodnie z legendarnym przekazem budowniczym zamku Maol była norweska księżniczka, zwana „Saucy Mary”, żona Findanus’a II-ego, 4-ego wodza klanu MacKinnon (przełom IX i X wieku). Miała ona zagrodzić łańcuchem cieśninę Kyle Alkin i pobierać cło od podążających tą drogą statków. Zwolnione z opłat miały być jedynie norwescy rodacy księżniczki. Wedle tradycji Mary została pochowana (z głową skierowaną w stronę Norwegii) w wielkim grobowcu wybudowanym na szczycie góry Beinn na Caillaich (czyli „górze starej kobiety”).
Dzięki przeprowadzonym w zamku badaniom radiowęglowym (materiał pobrano z fragmentów zachowanych belek stropowych odkrytych na poziomie drugiego piętra) datę powstania zamku określa się na lata 1490 – 1513. Z pewnością jednak w tym samym miejscu istniała wcześniejsza twierdza. W roku 1263 norweski król Haakon IV (ur. 1204 – zm. 1263) dokonał inwazji na zachodnie tereny Szkocji (będące przedmiotem sporu szkocko – norweskiego). Kierując się w stronę obecnego okręgu Ayrshire, wojska Haakona wykorzystując cieśninę Kyle Akin ominęły ówcześnie istniejącą warownię, zmieniając jednak jej nazwę na Dunakin lub Dun Haakon. Wyprawa Haakona zakończyła się bitwą pod Largs (2 październik 1263. Militarnie nierozstrzygnięta potyczka, była jednak taktycznym zwycięstwem Szkotów).
Nazwa Dunakin przetrwała przez całe średniowiecze. W tym czasie twierdza należała do rodu MacKinnons of Strath (lub Strathordil). W roku 1513 po śmierci króla Jamesa IV (1473 – 1513), w bitwie pod Flodden (9 września) w zamku doszło do spotkania naczelników górskich klanów. Próba wykorzystania dogodnej sytuacji do odtworzenia dla osoby sir Donalda „Gruamach” MacDonald (zm. 1539) tytułu Lorda Wysp zakończyła się jednak niepowodzeniem.
Zgodnie z przekazem szkockiego duchownego i historyka Donalda Monro (zm. ok. 1589, Dun Monre) w roku 1549 zamek „Dunna-Kyne” należał do rodu „MacKynnoun”. Pod tą samą nazwą zamek widnieje na mapie autorstwa holenderskiego kartografa Willem’a Blaeu (1571 – 1638).
26-ty naczelnik klanu MacKinnon, Lachlan MacKinnon (zm. 1628) w roku 1616 i następnie w roku 1627 otrzymał prawne potwierdzenia do własności zamku i okolicznych ziem wraz z tytułem barona i przywilejem posiadania promu na cieśninie Kyle Akin. Ostatnim lokatorem zamku Maol był Neill MacKinnon, syn zabitego w bitwie pod Coire na Creiche (lato 1610) Iain’a Og i bratanek Lachlan’a MacKinnon.
Caisteal Maol został opuszczony najprawdopodobniej w połowie XVII wieku, kiedy MacKinnon’owie przeprowadzili się do Kilmarie.
W roku 1951 w jednej z zewnętrznych ścian przypadkowo znaleziono ukryty tam niewielki skarb, głównie monety.
W roku 1949 i następnie w roku 1989 część zamkowych murów uległa zawaleniu. Dopiero wówczas podjęto prace mające zabezpieczyć zamek przed dalszą ruiną.

Zamek jest dostępny o każdej rozsądnej porze. Z uwagi jednak na zły stan budowli zalecana jest ostrożność podczas zwiedzania.