Preston Tower

  • Status: - *** - Zamek pod opieką East Lothian Council
  • Typ: Zamek wieżowy położony na planie litery „L” (L-plan keep)
  • Data: od XV wieku
  • Położenie: w mieście Perstonpans, w miejskim parku. Lothians
  • Numer według map "Ordance Survey": NT 393742

East Lothian, Wielka Brytania

 

 

 

Datę powstania zamku Preston określa się na drugą połowę XV wieku. Jego budowniczymi byli członkowie rodziny Hamilton of Rossavon, Fingalton and Preston.
Oryginalna, położona na planie litery „L” wieża mieściła cztery piętra. Główny blok budynku posiada wymiary 12 na 10.5 metrów, przy grubości ścian dochodzących do 2.1 metrów. W przypadku bocznego skrzydła wielkości te wynoszą 4.7 na 3.5 metrów. Szerokość murów w tym punkcie wynosi 1.2 metra. Wysokość wieży, do poziomu kamiennego parapetu wynosi około 14 metrów. Wraz z dwupiętrową XVII-wieczną nadbudówką zwiększa się ona do 20 metrów.Dostęp do ulokowanej na parterze budynku spiżarni z kolebkowym sklepieniem prowadzi od strony wschodniej przez łukowate wejście. Jedyne jej połączenie z położonym wyżej głównym hallem stanowił niewielki, kwadratowy właz umieszczony w południowej części stopu. Boczne skrzydło tego poziomu zostało podzielone na dwa półpiętra. Dolne pomieszczenie zostało zaadoptowane na więzienną celę. W jej północno – zachodnim rogu ulokowana jest dość niezwykła rura, możliwe rodzaj ścieku. Jej otwór posiada około 10 centymetrów średnicy. Oryginalnie dostęp do lochu prowadził jedynie przez właz z antresoli. Widoczne przejście poprowadzone wprost z spiżarni jest zatem bardziej współczesnym dodatkiem. Mezzanino służyło natomiast zapewne jako stróżówka. Jedyne, szczelinowe okienko umieszczone w ścianie południowej służyło raczej do wentylacji i oświetlenia komnaty, niż jako punkt obserwacyjny.Z tego pomieszczenia możliwy był także dostęp zarówno do hallu (poprzez schody i następnie właz), jak i umieszczonej powyżej prywatnej komnaty (kolejny niewielki właz w suficie). Główne wejście do wieży, ulokowane na pierwszym piętrze budynku także oryginalnie posiadało łukowe nadproże. W późniejszych czasach zostało ono jednak zarówno nieco zwiększone, jak i zaaranżowane w bardziej prostym stylu (prostokątnym). Samo wejście chronione było najbardziej niezwykłym elementem wieży Preston. Była to drewniana zadaszona galeria ciągnąca się wzdłuż wschodniej i południowej ściany. Jej położenie można wciąż wydedukować dzięki częściowo zachowanym kamiennym wspornikom oraz otworom po stropowych belkach. W przypadku zagrożenia galeria ta mogła służyć jako swoista hurdycja. Kolejną ochronę głównego wejścia zapewniał umieszczony u szczytu wieży machikuł. Jeden z jego wsporników jest wciąż doskonale widoczny.
Położony na pierwszym piętrze główny hall posiada sporych rozmiarów kominek ulokowany w północnej ścianie komnaty. Dostęp światła zapewniają natomiast dwa okna rozmieszczone od wschodniej i zachodniej strony. Drzwi widoczne w ścianie północnej prowadziły zapewne do wspomnianej wcześniej galerii. W południowo – zachodnim rogu głównego bloku umieszczone są wąskie, spiralne schody prowadzące do wyższych partii wieży. Pomieszczenie w bocznym skrzydle służyło najprawdopodobniej jako prywatna komnata. Drugie piętro zaadoptowane było w całości do ściśle prywatnych celów lorda. Tutaj zatem ulokowana była jego główna sypialnia i zarazem pokój w którym przyjmował on ważniejszych gości. Kominek umieszczony jest w ścianie zachodniej. Okna natomiast w ścianach wschodniej i południowej. Dodatkowe pomieszczenia mieszkalne mogły znajdować się na poddaszu.
Szczyt oryginalnej wieży otacza kamienny parapet z zaokrąglonymi, otwartymi wieżyczkami umieszczonymi na prawie każdym z jego rogów. Od jego wewnętrznej strony położony jest także obronny chodnik.
W roku 1626 w celu zwiększenia przestrzeni mieszkalnej do wieży dodano dwie kolejne kondygnacje. Najciekawszym elementem tej nadbudówki są piękne renesansowe okna. Jedna z umieszczonych na nich inskrypcji zawiera szyfr „SIDKH”, odnoszący się do „Sir Johna i Dame Katherine Hamiliton”. Szczyt tego budynku oryginalnie zwieńczała okrągła wieżyczka strażnicza.
Cały kompleks otaczał masywny mur obronny. W obrębie dziedzińca istniały liczne budynki gospodarcze. Do dnia dzisiejszego jedynym ich śladem jest jedynie fragment wspomnianego muru i wybudowany w XVII wieku gołębnik. Ten posiadający pulpitowy dach budynek mierzy 6.9 na 5.2 metrów i mieści łącznie 985 kamiennych gniazd.

 

 

 

 

Historia Preston Tower

 

Nazwa Preston wywodzi się on określenia „Priest Town”, czyli „Miasto księży”. Zgodnie z nią najwcześniejszymi właścielami tych ziem byli mnisi z opactwa Newbattle w Dalkeith.
Pierwszymi świeckimi właścielami posiadłości Preston był natomiast ród Homes. W XIII wieku przeszła ona jednak na własność rodziny Seaton, a następnie Liddles. Pod koniec XIV wieku na zasadzie kontraktu małżeńskiego Preston stał się własnością rodu Hamilton of Rossavon, Fingalton and Preston.
Pierwszym historycznie poświadczonym żyjącym w Szkocji członkiem rodu Hamilton był Gilbert, ojciec Waltera Fitz Gilbert’a Hameldone (zm. ok. 1346). Walter w roku 1314 pełnił funkcję angielskiego gubernatora zamku Bothwell. W nim, po przegranej bitwie pod Bannockburn (23-24 czerwca 1314r.) szukali schronienia angielscy notable. Hameldone poddał jednak zamek wraz z wszystkimi Anglikami – Robertowi Bruce (1274 – 1329). Ci, zostali następnie przez szkockiego monarchę wymienieni na jego, pozostającą w angielskiej niewoli rodzinę (m.in. żonę i córkę). Wlater Fitz Gilbert natomiast za swój czyn został nagrodzony nadaniem posiadłości Cadzow, w pobliżu Glasgow.
W latach 1454 – 1455 Hamilton’owie wzięli udział w rewolcie rodu „Czarnych” Douglasów przeciwko królowi James’owi II (1430 – 1460). Jednak w kluczowym momencie rewolty, gdy zajęte oblężeniem należącego do Douglas’ów zamku Abercorn wojska Jamesa II zostały otoczone przez znacznie liczebniejszą połączoną armię wojsk Douglas’ów i Hamiltonów, ci ostatni nie tylko odmówili ataku, ale także przeszli na królewską stronę. W efekcie, rewolta „Czarnych” Douglasów upadła, a oni sami przy znacznym udziale ich krewnych „Czerwonych” Douglasów całkowicie zniszczeni. Na gruzach potęgi „Czarnych” Douglasów swoje pozycje zbudowali zarówno wspomniani „Czerwoni” Douglas’owie jak i ród Hamilton’ów. W roku 1503 sir James Hamilton, 2-gi Lord Hamilton (ok. 1475 – 1529) został mianowany 1-szym hrabią Arran. Jego potomkowie założyli kolejne linie rodu, m.in. książąt Abercorn czy hrabiów Haddington. Z tych ostatnich wywodziła się także linia hrabiów Innerwick. W dalszej kolejności z niej wywodzili się też Hamilton’owie of Rossavon, Fingalton, a następnie także Preston.
Budowniczym zamku był najprawdopodobniej sir Robert Hamilton (zm. ok. 1488), który posiadłość Preston odziedziczył około roku 1460.
W roku 1544, podczas tzw. „Brutalnych zalotów” („Rough Wooing”, 1543 – 1550) zamek został zdobyty i następnie spalony przez sir Edwarda Seymour’a, 1-ego hrabiego Hertford (ok. 1506 – 1552). Odbudowana twierdza została kolejny raz zniszczona przez wojska Oliviera Cromwella (1599 – 1658) w roku 1650.
Po kolejnym, tym razem przypadkowym pożarze w roku 1663 zamek Preston został ostatecznie opuszczony na rzecz pobliskiego Preston House (ten budynek z kolei został całkowicie zniszczony w latach 30-tych XX wieku). Jeszcze w XVII wieku zamek służył okolicznym mieszkańcom jako źródło darmowego materiału budowlanego. Rozebrany prawie w całości został wówczas mur obronny.
Przedstawiciel rodu, sir Robert Hamilton of Preston (1650 – 1701) jako jeden z przywódców Kowenantu (szkockich prezbiterian) dowodził w bitwach pod Drumclog (1 czerwca 1679, wraz z Johnem Graham of Claverhouse (1648 – 1689)) oraz pod Bothwell Brig (22 czerwca 1679). W związku z tym, w roku 1684 rodzina Hamilton of Preston została pozbawiona wszelkich posiadłości, praw i otrzymanego w roku 1673 tytułu Baronetów Nowej Szkocji (Baronets of Nova Scotia). Hamiltonowie odzyskali rodzinne posiadłości dopiero w XIX wieku. Członkowie rodu mieszkają obecnie w King’s Lynn w angielskim Norfolk.
Wieża Preston została nieznacznie odrestaurowana w roku 1936. W roku 1969 opiekę nad nią przejął National Trust for Scotland. Obecnie pieczę tą sprawia East Lothian District Council.
Kolejne prace konserwatorskie miały miejsce w latach 2004 – 2005.

 

 

 

Wedle lokalnej legendy wieża Preston jest nawiedzona przez zjawę zwaną „Zieloną Panią”.

 

 

Obiekt można zwiedzać (tylko z zewnątrz) o każdej rozsądnej porze.

 

 

W pobliży wieży znajduje się jedyny w skali całego kraju oryginalny „mercat cross” (tzw. krzyż targowy). Początkowo wyznaczał on miejsce rynku. Z czasem stał się on pewnego rodzaju mównicą, a w jego pobliżu dokonywano publicznych egzekucji. Zwyczaj ogłaszania z „targowych krzyży” szczególnie istotnych obwieszczeń (wyborów lub wstąpienia na tron kolejnego władcy) przetrwał, aż do dnia dzisiejszego.

 

0 komentarzy:

Dodaj komentarz

Chcesz się przyłączyć do dyskusji?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *