Drumcoltran Tower

Drumcoltran Tower, dość typowa szkocka wieża mieszkalno – obronna została wybudowana w XVI wieku.
Budynek położony jest na planie litery „L”. Jego główny, prostokątny w planie blok posiada wymiary 10.4 na 7.9 metrów, przy murach dochodzących do 1.5 szerokości. Do jego wschodniego narożnika przylega wieżyczka schodowa o zewnętrznych wymiarach 3.7 na 2.5 metrów. W niej też, na poziomie dziedzińca znajduje się jedyne wejście do wieży. Oryginalnie chronione było ono masywnymi, drewnianymi drzwiami zewnętrznymi i wewnętrzną, żelazną kratą. Bezpośrednio ponad wejściem widnieje szczelinowe okienko klatki schodowej. W przypadku zagrożenia mogło ono być jednak równie dobrze użyte jako ambrazura. Tuż ponad nim można także zauważyć pustą niszę po panelu herbowym oraz zachowany w doskonałym stanie ozdobny kamień z łacińską sentencją: „Cela Secreta Loqvere Pavca: Verax Esto a Vino: Cave: Meme[n]to: Mori: Misericos: Esto”, („Zachowaj sekrety Mów niewiele: Bądź prawdomówny: Unikaj wina: Pamiętaj o śmierci: Bądź miłosierny”). Około roku 1887 został on jednak usunięty z wieży i wmurowany w nadprożu wejścia pobliskiego domu. Powrócił na swoje miejsce dopiero w XX wieku.
Z położonego tuż za wejściem niewielkiego westybulu można było się dostać zarówno do parterowego pomieszczenia, jak i poprzez spiralne schody do wyższych partii wieży.
Oryginalnie stanowiąca pojedyncze pomieszczenie piwnica Drumcoltran została znacznie przebudowana w przeciągu kolejnych stuleci. W jej południowo – wschodniej ścianie zostały zatem osadzone dwa sporych rozmiarów okna. Trzecie znajduje się w ścianie północno – zachodniej. Z kolei poprzez ścianę południowo – zachodnią, na początku XX wieku, zostało przebite wejście do nowo wybudowanego, jednopiętrowego domu. Z czasem i ono zostało jednak zablokowane. Najprawdopodobniej w tym samym okresie całe pomieszczenie zostało także przedzielone wewnętrzną ścianką.
Ta przykryta kolebkowym sklepieniem piwnica pierwotnie pełniła funkcję spiżarni. W XVII lub XVIII wieku została ona jednak przebudowana w kuchnię. W jej północno – wschodniej ścianie osadzone więc zostało szerokie na 2.2 metrów palenisko. Jedyny w pełni oryginalny element tego pomieszczenia, mianowicie bardzo ciekawy otwór ściekowy, znajduje się w pobliżu wschodniego krańca południowo – wschodniej ściany. O ile od wewnątrz faktycznie przyjmuje on formę typowego ścieku to następnie, w połowie muru rozszerza się, by już na zewnątrz stanowić osobliwy rodzaj otworu strzelniczego. Kolejna ambrazura poprowadzona przez ścianę północno – zachodnią miała za zadanie ochronę wejścia do wieży. Dalsze dwa, prostokątne otwory strzelnicze ulokowane były w ścianach: północno – wschodniej (w tylnej ścianie paleniska) oraz zapewne południowo – zachodniej (w miejscu przejścia do nowego domu).
Dostęp do górnych kondygnacji wieży był możliwy jedynie poprzez spiralne schody o średnicy około 2.7 metrów.
Na pierwszym piętrze mieścił się główny hall, najbardziej reprezentacyjna komnata Drumcoltran. Dostęp dziennego światła zapewniały jej cztery sporych rozmiarów okna. Dwa z nich umieszczone są w ścianie południowo – wschodniej. Kolejne są skierowane w stronę południowo – zachodnią i północno – zachodnią. Wszystkie były one też chronione żelaznymi kratami.
Oryginalny kominek, otoczony dwoma łukowatymi niszami został umieszczony w ścianie północno – wschodniej. Jego obecny wygląd jest efektem przebudowy parterowej spiżarni w kuchnię. Został on wówczas drastycznie zmniejszony, a jego część wykorzystana na przewód kominowy paleniska kuchni. Podczas kolejnej, przeprowadzonej w XIX wieku przebudowy, hall został dodatkowo podzielony drewnianymi ściankami na trzy wąskie pomieszczenia. W tym samym czasie w południowym narożniku wieży został osadzony kolejny, niewielki kominek. W grubości północno – zachodniej ściany, z osobnym wejściem prowadzącym z klatki schodowej, znajduje się zakamarek o wymiarach 0.8 na 0.6 metra i wysokości 1.1 metra. Przeznaczenie tego niewielkiego pomieszczenia nie zostało jednak w pełni ustalone.
Drugie piętro wieży mieściło dwa pomieszczenia. O ile dostęp do komnaty południowo – zachodniej prowadził bezpośrednio z klatki schodowej, to do pomieszczenia północno – wschodniego można było się dostać jedynie dzięki wąskiemu pasażowi poprowadzonemu przez grubość północno – zachodniej ściany.
Obydwie były także wyposażone w niewielki kominek (odpowiednio w ścianach: północno – wschodniej i południowo – zachodniej) oraz latrynę w ścianie południowo – wschodniej. Te ostatnie dzieliły też tunel ściekowy, poprowadzony aż do samej postawy wieży. Podobnie wyposażone były też w dwa, raczej wąskie okna. W komnacie północno – zachodniej skierowane były one w stronę południowo – wschodnią i północno zachodnią. Z kolei w komnacie południowo – wschodniej były one osadzone w ścianach północno – zachodniej i południowo – wschodniej. Dodatkowym wyposażeniem obydwu pomieszczeń były wąskie półki umieszczone w ścianie południowo – wschodniej. W północnym narożniku komnaty północno – wschodniej mieści się także sporych rozmiarów nisza. Zamiast okna posiadała ona jedynie półkę na lampę, co z kolei może wskazywać, że pełniła rolę wewnętrznego, bardziej prywatnego pokoju.
Wielokrotnie wspomniane już spiralne schody zostały doprowadzone, aż do poziomu poddasza wieży. Ponad nimi, w górnej części wieżyczki schodowej mieści się niewielka stróżówka, tzw. cap-house. To przykryte dwuspadowym daszkiem pomieszczenie posiada wymiary 3.5 na 2.9 metrów. Posiada także niewielki kominek osadzony w ścianie północno – zachodniej i dwa, oryginalnie szczelinowe okienka. Jedno z nich, skierowane w stronę południowo – zachodnią, zostało w pewnym okresie powiększone do obecnego rozmiaru.
Wokół mieszczącego dodatkowe pomieszczenia mieszkalne poddasza poprowadzony został chodnik straży. Ten z kolei osłonięty jest kamiennym, wysuniętym nieco poza lico głównego muru, parapetem.
Pełna wysokość Drumcoltran (do szczytu siodłowego dachu) wynosi około 15.2 metrów.

Podczas zwiedzania warto szczególnie zwrócić uwagę na najbardziej niezwykły element tej wieży, czyli jej ścięte narożniki.

Historia Drumcoltran Tower

 
 
Drumcoltran pierwotnie wchodził w skład posiadłości Kirkgunzeon.
Około roku 1170, jej ówczesny właściciel – Uchtred (ur.ok. 1120 – zm. 1174), Lord Galloway nadał ją mnichom z opactwa Holm Cultram z regionu Cumbrii. Nieco ponad wiek później, w trakcie I-szej Wojny o Szkocką Niepodległość (1296 – 1328) ci sami mnisi wyraźnie opowiedzieli się po stronie króla Anglii – Edwarda I (1239 – 1307). W efekcie tego przekazane im wcześniej ziemie Kirkgunzeon zostały przez Szkotów skonfiskowane i włączone do dóbr koronnych. W roku 1367 król David II (1324 – 1371) nadał je, w nagrodę za wcześniejszą lojalną służbę, sir John’owi Heryz of Terregles (ok. 1330 – 1386). Wkrótce Kirkgunzeon wraz z Drumcoltran stały się główną siedzibą rodu Herries.
Pierwsza wzmianka o Drumcoltran, jako o odrębnej posiadłości pochodzi z roku 1501, kiedy to Andrew, 2-gi Lord Herries (ok. 1477 – 1513) sprzedał za 3 merks (srebrna moneta szkocka) ziemie „Duncowterane”, w baronii Kirkgunzeon dla Roberta Vaus, mieszkańca Edynburga. Vaus miał je wykorzystywać jako farmę. Transakcja ta została następnie potwierdzona w królewskim statucie z roku 1529. Herries’owie utrzymali faktyczną zwierzchność nad tymi posiadłościami do roku 1547. Wówczas, na podstawie kontraktu małżeńskiego pomiędzy sir Johnem Maxwellem, Paniczem Maxwell (ok. 1512 – 1582/1583) z Agnes Herries, Lady Herries of Terragles (ok. 1534 – 1593/1594), przeszły one na własność rodu Maxwell. Niedługo później przeszły one jednak na rzecz Edwarda Maxwella (zm. ok. 1598), drugiego syna Edwarda Maxwella, 1-ego of Hills. W roku 1548 „Eduerdi Maxwell de Drymcoltrane” uzyskał potwierdzenie do własności tych ziem. W październiku 1574 był świadkiem statutu nadającego ziemie oraz łowiska w Annandale dla swojego kuzyna sir Johna Maxwella, 8-ego Lorda Maxwella (1553 – 1593), od roku 1581 także hrabiego Morton. W listopadzie tego samego roku sir John Maxwell wyznaczył go do rozstrzygnięcia sporu pomiędzy Robertem Maxwellem of Cowhill a Johnstonem of that Ilk.
Edward Maxwell był też najbardziej prawdopodobnym budowniczym wieży Drumcoltran. Chociaż nie została ona ulokowana w zbyt mocno strategicznym miejscu, to jednak pozwalała na kontrolę ważnego szlaku komunikacyjnego pomiędzy Dumfries i Dalbeattie.
Syn i następca Edwarda – George Maxwell przejął Drumcoltran około roku 1598. Maxwell’owie pozostali w Drumcoltran do roku 1679. Wówczas po śmierci Johna Maxwella, 4-ego z Drumcoltran rodzinne ziemie zostały podzielone pomiędzy dwie jego córki Joannę i Mariotę.
Kilka lat później Drumcoltran stał się własnością Johna Irvinga (zm. 1705), kupca i mieszkańca Dumfries. W roku 1668 John wraz żoną Agnes Carlyle uzyskał roczną pensję w wysokości 160 merks. Na tą kwotę składało się 40 szylingów z Drumcoltran, które wypłacały im Agnes, Margaret i Janet Carlyle, córki Williama Carlyle z Dumfries, które w tym czasie najprawdopodobniej wynajmowały wieżę.
W następnym roku sir Robert Maxwell, 2-gi hrabia Nithsdale (1620 – 1667) otrzymał potwierdzenie do zwierzchności nad ziemiami i baronią Kirkgunzeon. Z kolei John Irving w roku 1675, jak i dwóch kolejnych otrzymał prawne potwierdzenie do własności posiadłości Drumcoltran wraz z wieżą. Około roku 1690 przyjął też tytuł Johna Irvinga of Drumcoltran. W tym czasie pełnił też funkcję poborcy podatkowego w rejonie Kirkcudbright. Już w kolejnym roku wycofał się jednak z życia publicznego i zamieszkał w Drumcoltran. W roku 1705 posiadłość ta przypadła w udziale jego najstarszemu synowi – Johnowi. Kiedy ten, zmarł bezpotomnie około roku 1713 Drumcoltran przeszedł na własność Christopera Irvinga, syna Thomasa Irvinga, chirurga z Dublina w Irlandii. Trzy lata później posiadłość przejął jego brat Thomas. Następnie w roku 1750 przypadła ona w udziale jego siostrze – Agnes. Poprzez jej ślub z kapitanem Johnem Maxwell of Cardoness – Drumcoltran ponownie stał się własnością rodu Maxwell. Dwa lata później John Maxwell przejął po ojcu także zamek Cardonnes. W tym czasie w Drumcoltran, przy samej wieży (w odległości zaledwie 2.5 metrów) wybudowano nowy, jednopiętrowy domek. Niestety został on w większości zburzony w roku 1990. Od tej pory pełni też rolę schronienia dla pasących się w pobliżu owiec. Drumcoltran pozostał w rękach Maxwellów do roku 1799. Następnie został on wykupiony przez Johna Hynd. W roku 1819 jego kolejnym właścicielem został James Heron of Duncow. W roku 1875 Drumcoltran wykupił Alfred Constable – Maxwell of Terregles. Niedługo później w wieży zostali zakwaterowani pracownicy farmy. Została ostatecznie opuszczona około roku 1900. Najprawdopodobniej niedługo po wybudowaniu wspomnianego już domu. Przez pewien czas była także używana jako magazyn.
W roku 1951 Drumcoltran Tower został objęty opieką państwa. Obecnie zabytkiem zarządza organizacja Historic Scotland.

Wieża udostępniona jest do zwiedzania (bezpłatnie) o każdej rozsądnej porze.