Dundonald Castle

Zachowane do dnia dzisiejszego ruiny, w zdecydowanej większości, stanowią pozostałość po „trzecim” z zamków Dundonald. Jego początki sięgają drugiej połowy XIV wieku. Jeszcze bardziej imponująca jest jednak historia wzgórza na którym został on wybudowany. Najwcześniejsze ślady ludzkiej aktywności w tym miejscu historycy datują nawet na epokę neolityczną. Pozostałości budynków oraz fragmenty chropowatych, glinianych naczyń są dowodem, że także w epoce brązu miejsce to stanowiło ważny ośrodek społeczno – gospodarczy. Podobnie jak relikty charakterystycznych okrągłych domostw, wybudowanych na przełomie V i III wieku przed naszą erą, otoczonych też masywną, drewnianą palisadą oraz szańcami wskazują, że i w epoce żelaza, wciąż utrzymywało ono swoją znaczną pozycję. Około roku 500 (naszej ery), grodzisko to zostało jednak gruntownie przebudowane, przybierając formę typowego szkockiego „dunu” lub cytadeli. Zewnętrzną osłonę tej budowli stanowiła wówczas drewniana palisada, której poszczególne bale osadzone były w potężnym, najprawdopodobniej „suchym” murze. Wspomniane okrągłe domostwa ustąpiły także wówczas miejsce prostokątnym w planie budynkom słupowym. Wydaje się, że w tym czasie warownia ta stanowiła już stolicę jakiegoś niewielkiego księstwa. Zmiany zauważalne w formie domostw mogły być związane z niebyt długim, lecz istotnym w skutkach, pobytem Rzymian na terenie współczesnej Szkocji. Kiedy ci, w roku 214, wycofali się na południe, za linię wytyczoną słynnym murem Hadriana, opuszczone przez nich tereny zostały zajęte przez liczne subkrólestwa Brytów. Na południe od Dundonald utworzyło się wówczas królestwo Rheged, podczas gdy na wschód od niego powstało zaś królestwo Goddodin. Sam Dundonald padł jednak łupem królestwa Strathclyde. Na podstawie odkrytych na zamkowym wzgórzu i datowanych na okres VI lub VII wieku artefaktów, wśród których znaczą część stanowiły relikty luksusowej barwionej ceramiki, sprowadzanej z państwa Franków przyjmuje się, że Dundonald przeżywał wówczas okres prawdziwego rozkwitu. Z pewnością doszło wówczas zatem do jego znacznej rozbudowy. Warownia ta, wciąż z pewnością nosząca cechy charakterystyczne dla epoki żelaza, jak i okresu post rzymskiego, musiała rozwijać się w dół, po zboczach całego wzgórza.
Na początku XI wieku, król Danii – Kanut Wielki (Knud, ur. 996/997 – zm. 1035), dokonał podboju Anglii. Kiedy w roku 1016, na jego rozkaz został ścięty hrabia Northumbrii – Uhtred (Uchtred the Bold), Szkoci z królestwa Alby i Brytowie z królestwa Strahclyde, wykorzystali ten moment do ataku, na pozbawioną swojego władcy, krainę. W bitwie pod Durnham of the Tweed (1016 lub 1018) Szkoci i Brytowie, dowodzeni przez króla Szkotów – Malcolma II (zm. 1034) i króla Brytów – Owena II (Owen the Bald lub Ywain – syn Dyfnala, zm. 1016/1018) pokonali wówczas armię Anglów, pozostającą pod dowództwem Eadwulfa Cudela (zm. 1019). Najprawdopodobniej w tym też roku, a być być może i w trakcie samej bitwy, zmarł Owen II – król Strathclyde (i wasal króla Szkotów). W rezultacie Malcom II, oprócz odebranych Anglom regionów Northumbrii i Lothians, do swojego królestwa włączył wówczas także całe królestwo Strathclyde. W trakcie tych kluczowych dla dalszych losów Szkocji wydarzeń Dundonald został zniszczony. Dzięki odnalezionym na szczycie wzgórza stopionym kawałkom skał możemy z całą pewnością stwierdzić, że grodzisko to zostało zatem doszczętnie spalone. Po tym tragicznym wydarzeniu Dundonald został opuszczony. Dopiero w połowie XII wieku, po blisko 150 latach, wzgórze to ponownie stało się ważnym ośrodkiem polityczno – gospodarczym.
W tym czasie, za sprawą normańskiego szlachcica Waltera fitz Alana (ur. 1106 – zm. 1177), wybudowany został na nim „pierwszy” z zamków Dundonald. Stanowił on typowy gródek stożkowaty, czyli dość prymitywną warownię składającą się ze sztucznie usypanego kopca oraz otaczającej go fosy. Ulokowany był on na północny – wschód od obecnych ruin, w miejscu gdzie wznosi się słupek triangulacyjny. Podstawowym elementem tego zamku była osadzona na szczycie kopca drewniana, zapewne jednopiętrowa wieża. Do tej niewyszukanej, lecz i zaskakująco skutecznej w obronie budowli przylegało także podzamcze. Podobnie jak w przypadku wieży, osadzone było ono na sztucznym kopcu (choć już nie tak wysokim) oraz otoczone palisadą. W jego obrębie mieściły się ponadto liczne budynki gospodarcze, domostwa służby oraz żołnierskie kwatery. Zamek fitz Alana został najprawdopodobniej kompletnie zniszczony podczas budowy „drugiego” zamku Dundonald.
Jeden z nielicznych zachowanych elementów tej oryginalnie potężnej twierdzy znajduje się w odległości około 10 metrów na południe od wspomnianego słupka triangulacyjnego. Ta okrągła studnia lub cysterna została spenetrowana do głębokości jedynie 1.8 metra, co też uniemożliwia jej dokładną klasyfikację. Z uwagi jednak na solidną, kwarcową skałę, którą skrywa zamkowe wzgórze, bardziej realną wydaje się być hipoteza, że zbiornik ten stanowił raczej cysternę. W tym przypadku napełniana była ona zapewne wodą deszczową.
„Drugi” zamek Dundonald był jedną z najpotężniejszych twierdz, jakie kiedykolwiek zostały w Szkocji wybudowane. Swoimi rozmiarami dorównywał nawet tak imponującym budowlom jak Bothwell Castle czy Dirleton Castle. Wydaje się przy tym, że inspiracją dla niego był słynny francuski zamek Coucy le Chateau. Główne elementy „drugiego” zamku Dundonald stanowiły dwa potężne budynki bramne, symetrycznie ulokowane na linii wschód – zachód. Obydwa składały się też z dwóch masywnych, wybudowanych na planie litery „D”, wież. Pomiędzy nimi, na poziomie parteru zostały następnie osadzone bramy wjazdowe wraz z solidnymi, kolebkowymi pasażami. Osłonę tych newralgicznych punktów pełniły wówczas zapewne masywne brony i zewnętrzne bramy. Kolejne cztery, podobnie ulokowane na planie litery „D”, choć i też nieco mniejsze wieże, położone zostały od strony południowej i północnej (po dwie). Wszystkie te budynki połączył następnie potężny mur kurtynowy. Tym samym cała twierdza Dundonald przyjmowała wówczas bardzo nietypowy owalny kształt. Wspomniana wyżej cysterna znajdowała się w parterowej części wieży południowo – wschodniej wschodniego budynku bramnego. W tym przypadku do jej napełnienia służyła deszczówka zbierana na szczycie tej wieży.
„Drugi” zamek Dundonald został prawie kompletnie zniszczony podczas I-szej Wojny o Szkocką Niepodległość (1296 – 1328), przez wojska króla Szkotów – Roberta I Bruce (1274 – 1329).
W obecnej formie został on odbudowany około 70 lat później. Kiedy po śmierci króla Davida II (1324 – 1371), tron Szkocji objął Robert II (1316 – 1391), pierwszy władca z dynastii Stewartów, „trzeci” zamek Dundonald pełnił już funkcję jego głównej rezydencji. Chociaż rozmiarami wyraźnie ustępował on swojemu poprzednikowi to wciąż jednak pozostawał naprawdę imponującą budowlą. Jednocześnie stanowił też jeden z pierwszych przykładów szkockiej wieży mieszkalno – obronnej.
„Trzeci” zamek został w całości też wybudowany na bazie dawnego zachodniego budynku bramnego. Jego wymiary wyniosły wówczas ok. 25 na 12 metrów. Chociaż obecna wysokość zachowanych murów wynosi około 18 metrów, to z pewnością oryginalnie były one znacznie wyższe (z pewnością powyżej kolejnych 3 metrów).
Pozostałości „drugiego” zamku wciąż można ponadto dostrzec w dolnych narożnikach zachodniej ściany zachowanej wieży. W odróżnieniu od jej pozostałych rogów, te dwa oryginalnie były zaokrąglone. Zostały one ponadto wykonane z ciętego, wysokiej jakości kamienia. Dodatkowo, pomiędzy nimi wciąż można dostrzec wyraźny łuk dawnej bramy wjazdowej. Niewielkie elementy „drugiego” zamku zachowały się także wewnątrz wieży. Wśród nich można zatem wymienić półokrągłe wnęki, jednoznacznie łączące się z opisanymi wyżej narożnikami. Oprócz nich, w parterowej części północnej ściany zachowało się także piękne, lancetowate okno.
Od wschodniej strony, zachowanego „trzeciego” zamku Dundonald oryginalnie znajdował się, otoczony masywnym kurtynowym murem, nieregularny w planie dziedziniec (w przybliżeniu 36/33 na 36 metrów). Ten został następnie przedzielony kolejnym murem (o szerokości 1.5 metra) na część zewnętrzną i wewnętrzną. Główny mur natomiast, który do czasów współczesnych zachował się niestety jedynie fragmentarycznie, pierwotnie posiadał kilka metrów wysokości (z pewnością ponad 4.5 metrów). Jego szerokość dochodziła natomiast do ok. 1.7 metra. Na jego szczycie osadzony był ponadto chodnik straży. Z kolei ponad główną bramą, która ulokowana była w centralnej części wschodniego odcinka tego muru, znajdował się także machikuł.
Badania archeologiczne podjęte w obrębie dziedzińca w latach 1986 – 1988 i 1993 potwierdziły, że w jego zewnętrznej części mieściły się liczne budynki gospodarcze, a więc stajnie, magazyny, piekarnia, browar oraz domostwa zamkowej służby. Z kolei dostęp do tzw. dziedzińca wewnętrznego (o szerokości około 9 metrów), ściśle przylegającego do wieży, ograniczony był już tylko dla mieszkańców zamku, a więc króla, jego rodziny oraz ich najbliższego otoczenia.
Fragment muru przylegający do północno – wschodniego narożnika wieży może stanowić pozostałość po kolejnym budynku bramnym. Posiadał on najprawdopodobniej dwie kondygnacje. Górna z nich znajdowała się na wysokości oryginalnego wejścia do pomieszczenia Dolnego Hallu. Poniżej ulokowane były natomiast brama wraz z sklepionym pasażem, które dawały dostęp do wewnętrznego dziedzińca. Na lewo od tego budynku zachowały się fundamenty niewielkiego, prostokątnego budynku. Stanowią one inną pozostałość po „drugim” zamku, a mianowicie kaplicę pod wezwaniem świętego Ninana. Ta, z pewnością była wykorzystywana także podczas funkcjonowania „trzeciego” zamku.
W chwili obecnej, główny dostęp do zamku prowadzi przez wejście używane niegdyś przez zamkową służbę. Oryginalnie dawało ono dostęp do wąskiego sklepionego pasażu. Dopiero z tego można się było dalej dostać do trzech obszernych piwnic. Pomieszczenia te w większości przykryte były drewnianym stropem (jedynie w niektórych miejscach zastępowało je kamienne sklepienie). Wciąż między innymi można dostrzec tutaj pozostałość ścian działowych, jak i wnęk w ścianach w których niegdyś osadzone były masywne legary. W południowo – zachodnim i północno – zachodnim narożniku parterowej części wieży zachowały się wspomniane wcześniej fragmenty „drugiego” zamku Dundonald. Zamurowana wnęka pomiędzy nimi stanowiła natomiast pozostałość po zachodniej bramie wjazdowej.
Dostęp do położonego powyżej piwnic, Dolnego Hallu był możliwy zarówno za pomocą spiralnych schodów osadzonych w północno – wschodnim narożniku wieży (te wykorzystywane były w większości przez zamkową służbę) jak i z poziomu wspomnianego wcześniej budynku bramnego.
Tuż przed rokiem 1370 wieża została dodatkowo rozbudowana o tzw. południowy aneks. Budynek ten, o wymiarach 10.3 na 5.3 metrów, oryginalnie sięgał wysokości samej wieży. W nim też, na wysokości pierwszego piętra zostało ulokowane nowe, główne wejście do zamku. Dawało ono dostęp do niewielkiego przedsionka z kolebkowym sklepieniem. Na wprost wejścia (w kierunku zachodnim) znajdowała się ponadto więzienna cela. Wyposażona w latrynę, otwór wentylacyjny, a nawet niewielki kominek była najprawdopodobniej przeznaczona dla wyższych stanem lub po prostu bogatszych więźniów. Widoczny na jej południowej ścianie znak masoński został wykonany najprawdopodobniej w XIX wieku. Poniżej tej celi, w ciasnym i pozbawionym wszelkich wygód lochu przetrzymywani byli z kolei pospolici więźniowie. Dostęp do tego pomieszczenia możliwy był jedynie poprzez właz z poziomu celi więziennej.
Z wspomnianego przedsionka można było się ponadto dostać do okrągłej klatki schodowej. Wydaje się, że ta wykorzystywana była jedynie przez samego króla… oraz więźniów prowadzonych na procesy, które w większości odbywały się w Dolnym Hallu. Naprawę imponujące, zwieńczone ostrołukowym sklepieniem pomieszczenie Dolnego Hallu posiada wymiary ok. 18.2 na 7.6 metrów. Pełna jego wysokość (wliczając poziom piwnic) wynosi, aż 11.2 metrów. Czyni to je najwyższym sklepionym zamkowym pomieszczeniem w Szkocji. W jej północnej części oryginalnie znajdowało się drewniane przepieprzenie. Oddzielało ono ucztujących w sali możnych, nie tylko od krzątającej się służby, ale i od przeciągów od strony dawnych, głównych drzwi. Być może, w obrębie tego wydzielonego pomieszczenia przetrzymywano także chleb i wino, tuż przed ich podaniem na stoły. Ponad nim z kolei mieściła się drewniana galeria muzykantów, których zadaniem było umilanie czasu królowi i jego gościom.
Stół króla, jego małżonki i najważniejszych gości ulokowany był w południowej część Dolnego Hallu. Miejsce to z pewnością było też doskonale oświetlone dzięki dwom, sporych rozmiarów oknom skierowanym w strony wschodnią i zachodnią. Na lewo od stołu, w południowo – wschodnim narożniku pomieszczenia znajdują się drzwi dające dostęp do wspomnianej wyżej okrągłej klatki schodowej. W Dolnym Hallu warto ponadto zwrócić uwagę na dwa niezwykłe przewody kominowe ulokowane wysoko w sklepieniu. Z uwagi, że brak jest tutaj tradycyjnych kominków, ogień palony był w żelaznych koszach paleniskowych.
Równie ciekawe są dwie rzeźby (kobiety i mężczyzny) zdobiące ostrołukowe okno południowo – zachodnie. Z kolei we wschodniej ościeży okna północnego oryginalnie znajdowało się wejście do wąskiego pasażu i latryny. Obecnie jest ono jednak całkowicie zamurowane. Pomimo tego, na północnej elewacji wieży wciąż można dostrzec dwa otwory ściekowe.
Ulokowany na drugim piętrze zamku Wielki Hall (o wymiarach 18.4 na 7.8 metrów) był z pewnością najważniejszą i najbardziej reprezentacyjną komnatą Dundonald. W głównej mierze wykorzystywany był on do prywatnych spotkań króla oraz do bankietów wyprawianych dla jego najdostojniejszych gości. Oryginalnie dostęp do tej sali był możliwy dzięki spiralnym schodom osadzonym w południowo – wschodnim narożniku wieży. Zostały one jednak wyłączone z użytku w trakcie budowy południowego aneksu. Pierwotnie dawały one dostęp do niewielkiego przedsionka. W jego południowej ścianie wciąż znajduje się kamienny zlew. Wydaje się także, że od przedsionka wzdłuż południowej ściany Wielkiego Hallu poprowadzony był wąski pasaż. Ponad nim znajdowała się galeria lub poddasze.
Niestety sama komnata Wielkiego Hallu do czasów współczesnych przetrwała jedynie fragmentarycznie. Pomimo tego, wciąż można dostrzec oryginalne zdobienia świadczące o jej dawnym, eleganckim wyglądzie. Oryginalnie mogła ona posiadać nawet 7.6 metrów wysokości. Jej ostrołukowe sklepienie dodatkowo wzmacniały też liczne gurty. Wciąż między innymi można podziwiać ich piękne konsole. W centralnej części ściany zachodniej znajdował się również okazały kominek. Niestety jego jedyną pozostałością jest dzisiaj pusta wnęka w murze. Kolejny kominek widoczny w ścianie zachodniej jest już XVI-wiecznym dodatkiem. Oznacza to, że w tym czasie komnata ta była podzielona na dwa mniejsze pomieszczenia. Na północnym krańcu sali znajdują się współczesne, łukowate drzwi. Dają one dostęp zarówno do położonej na prawo (w kierunku wschodnim) latryny, jak i do ulokowanej od zachodniej strony niewielkiej komnaty. Ta ostatnia, osadzona w grubości północnego muru mogła służyć jako prywatna kaplica króla.
Z uwagi, że oryginalne, spiralne schody (z południowo – wschodniego narożnika) prowadziły ponad pomieszczenie Wielkiego Hallu przyjmuje się, że wieża Dundonald posiadał przynajmniej jeszcze jedną kondygnację. Mało prawdopodobne jest jednak, by i ona wyposażona była w kamienne sklepienie. Bardziej realne wydaje się, że mieściła ona zatem trzy, przykryte drewnianym dachem, pomieszczenia. Być może właśnie tutaj znajdowały się właśnie sypialnie króla i jego najbliższej rodziny. Wokół całego poddasza poprowadzony był zapewne także chodnik straży. Osłaniający go natomiast kamienny parapet wyposażony był w liczne otwory odprowadzające zbierającą się na szczycie wieży wodę deszczową.
Wysoki status zamku Dundonald podkreślały ponadto liczne ozdoby jego elewacji. Dla przykładu na północno – zachodnim narożniku wieży znajduje się rzeźba dwóch ludzkich głów. Jedna z nich zwrócona jest w stronę wschodnią. Druga z kolei, skierowana jest w stronę północną. Jeśli więc w tym miejscu znajdowała się główna brama (prowadząca do dziedzińca wewnętrznego), rzeźby te mogły mieć za zadanie zaimponowania przybywającym do Dundonald gościom lub interesantom. Na elewacji północnej można dostrzec wspomniane już wcześniej otwory ściekowe. Wysoko na tej samej ścianie zostały także umieszczone dwie tarcze herbowe. Niestety ich oryginalne elementy nie zachowały się do naszych czasów. Lepiej widoczna jest jednak tarcza ulokowana w odległości około 1 metra od górnego, prawego narożnika długiego, prostokątnego okna. Kolejna tarcza znajduje się w odległości około 3 metrów od poprzedniej. Na elewacji zachodniej zostało natomiast osadzonych, aż 5 tarcz herbowych. Wszystkie one zostały wykonane w piaskowcu. Centralna i najwyżej umieszczona tarcza przedstawia wizerunek wyprostowanego lwa, tzw. lion-rampanta. To królewskie godło szkockich władców zostało umieszczone zapewne wkrótce po objęciu tronu przez Roberta II. Z kolei pod najbardziej wysuniętą na południe tarczą znajduje się wizerunek dwóch zwierząt, lwów lub lampartów.

Historia Dundonald Castle
 

Wzgórze na którym ulokowany jest zamek Dundonald wykorzystywane już w epoce neolitycznej. Także w epokach brązu i żelaza Dundonald pełnił znaczącą, przynajmniej lokalnie rolę. Około roku 500 istniejące w tym miejscu grodzisko zostało gruntownie przebudowane, przyjmując formę cytadeli lub typowego szkockiego „dunu”. Po wycofaniu się, w roku 214 rzymskich oddziałów z Szkocji okoliczne tereny wokół Dundonald zostały włączone do królestwa Strathclyde. Stan ten utrzymał się przynajmniej do XI wieku. Po śmierci ostatniego z władców Strathclyde – Owena II (Owen the Bald lub Ywain – syn Dyfnala, zm. 1016/1018) jego państwo zostało wchłonięte przez znacznie potężniejsze królestwo Alby. Najprawdopodobniej około roku 1000 istniejąca w Dundonald warownia została też kompletnie zniszczona. Zamkowe wzgórze zostało opuszczone na przynajmniej kolejnych 150 lat. W roku 1136, na zaproszenie króla Davida I (1084 – 1153) do Szkocji przybył normański szlachcic – Walter fitz Alan. Wkrótce też, z nadania tego monarchy fitz Alan otrzymał wielkie posiadłości ziemskie leżące w rejonie dawnego królestwa Strathclyde. Nie jest przy tym wykluczone, że wybór tego miejsca przez Davida I nie był przypadkowy i wiązał się z potrzebą umocnienia kontroli na terenami na których wciąż krzyżowały się wpływy niezależnych Lordów Wysp (Lords of the Isles) oraz ich pobratymców – Lordów Galloway. W roku 1164, sir Walter podczas bitwy Renfrew zdołał pokonać armię potężnego Somerleda, Króla Wysp. Śmierć Somerleda w tej potyczce z pewnością ułatwiła Walterowi i jego kolejnym potomkom faktyczne przejęcie kontroli (oczywiście w imieniu króla Szkotów) na tym spornym terenie. Co więcej, wybudowali oni także sieć warowni, które miały ugruntować taki stan rzeczy. Ich zamki powstały wówczas w Rothesay, Renfrew i właśnie w Dundonald. Jak zostało już to opisane pierwszy zamek Dundonald przyjął formę typowego gródka stożkowatego.
Potomkowie Waltera fitz Alana, przez kolejne lata awansowali w politycznej i społecznej hierarchii. Między innymi jego syn – sir Alan fitz Walter (1140 – 1204) został przez króla Williama I Lwa (William I Lion, ok. 1163 – 1214) mianowany Wielkim Stewartem Szkocji. Tytuł ten też, jego syn Walter Stewart of Dundonald (ok. 1198 – 1246), 3-ci Wielki Stewart Szkocji przyjął jako swoje nazwisko (czyli „Stewart”). Syn Waltera – Alexander Stewart, 4-ty Wielki Stewart Szkocji był już z pewnością jednym z najpotężniejszych ludzi swojej epoki. Jego wysoka pozycja społeczna wymagała też – co zrozumiałe – odpowiedniej ku temu rezydencji. Nowy, kamienny już zamek Dundonald został wybudowany na przełomie lat 1240 i 1280. Był on też z pewnością jednym z kilku najpotężniejszych twierdz tzw. „złotego wieku” w historii Szkocji. W roku 1263 (dnia 2 października) sir Alexander dowodził królewską armią Alexandra III (1241 – 1286) w bitwie z wojskami norweskiego króla Haakona IV (Haakon Hakonarson, 1204 – 1263). Potyczka ta, chociaż nierozstrzygnięta militarnie stanowiła jednak taktyczne zwycięstwo Szkotów. Norwegowie wycofali się wówczas na północ, a ich władca Hakon IV, niedługo później także zmarł (dnia 16 grudnia w Kirkwall na Orkadach). Po tym wydarzeniu Norwegowie nigdy więcej nie zgłosili już pretensji do tych ziem. Nie zachowały się także żadne informacje czy zamek Dundonald odegrał jakąkolwiek rolę w trakcie tej kampanii. Zniszczony został jednak wtedy pobliski zamek w Ayr. Dundonald podobny los spotkał podczas I-szej Wojny o Szkocką Niepodległość. Zajęty początkowo przez wojska króla Anglii – Edwarda I (1239 – 1307), został następnie odbity przez Szkotów i na jego też rozkaz prawie całkowicie zburzony. Wynikało to z taktyki szkockiego monarchy uniemożliwienia Anglikom ponownego zajęcia jakiegokolwiek szkockiego zamku. W roku 1314 – Walter Stewart (ok. 1296 – 1327), 6-ty Stewart Szkocji u boku króla Roberta walczył w bitwie pod Bannockburn (23-24 czerwca 1314) z wojskami angielskiego króla Edwarda II (1284 – 1327). Następnego roku, tj. 1315 szkocki monarcha oddał mu za żonę własną córkę – Marjory (1296 – 1316). Potomkowie tej pary z czasem mieli właśnie zająć tron Szkocji. Sam zamek Dundonald został odbudowany jednak dopiero pół wieku później. W roku 1316 Marjory podczas konnej przejażdżki w pobliżu opactwa Paisley uległa tragicznemu wypadkowi. Będąc w zaawansowanej ciąży nie zdołała niestety przeżyć upadku. Więcej szczęścia miał jej syn – Robert (1316 – 1390), który jako pierwszy w historii Szkocji urodził się dzięki zabiegowi „cesarskiego cięcia”. Jego ojciec – sir Walter zmarł w roku 1326. Po śmierci króla Roberta w roku 1329 (7 czerwca) tron Szkocji objął jego jedyny syn – David II (1324 – 1371). Panował on przez całe 42 lata. Po jego bezpotomnej śmierci w roku 1371 (22 lutego) pierwszym w kolejce do tronu Szkocji okazał się nie kto inny, jak 55-cio letni wówczas Robert, syn Waltera i Marjory. Dnia 26 marca 1371 Roberta Stewart, jako Robert II został koronowanym władcą Szkotów, dając też tym samym początek niezbyt szczęśliwej dynastii Stewartów. W momencie tego uroczystego wydarzenia jego główną siedzibą był z pewnością zamek Dundonald. Pełnił on też tą funkcję przez cały okres panowania Roberta, które notabene okazało się jednym z najdłuższych w historii Szkocji. Robert II doczekał się także wielu potomków, z których większość w istotny sposób zapisała się w dziejach państwa. Pod koniec swojego życia, schorowany i raczej bezwolny wycofał się jednak z politycznego życia. W tej sytuacji losy państwa spoczęły w rękach jego kolejnych synów. Resztę swojego życia Robert II spędził w Dundonald, gdzie też zmarł dnia 19 kwietnia 1390 roku. Po tym smutnym wydarzeniu znaczenie zamku zaczęło gwałtownie maleć. Wciąż jednak pozostawał on istotnym źródłem dochodów do królewskiej kasy. Dundonald jeszcze kilkukrotnie odwiedził najstarszy syn i następca Roberta II – John Stewart (1337 – 1406). Co ciekawe jednak podczas koronacji przybrał on imię Roberta III. Kolejny władcy tej dynastii do Dundonald przybywali już jednak sporadycznie. Jeszcze tylko w roku 1426 król James I (1394 – 1437) przekazał znaczną sumę pieniędzy na niezbędne naprawy w zamku. W połowie XV wieku Dundonald pozostawał pod zarządem sir Gilberta Kennedy (1405 – 1489), 1-ego Lorda Kennedy, który też z tego też tytułu odprowadzał do królewskiej kasy pokaźne sumy. Po nim, funkcję zarządcy przejął sir Alan Cathart (zm. 1497), 1-szy Lord Cathart. Następnie zamek przeszedł pod zarząd mniej znacznych najemców. Wreszcie w roku 1520 Dundonald stał się własnością sir Williama Wallace’a (1505/1507 – 1538), 12-ego pana na Craigie. 16 lat później, w roku 1536 (dnia 20 maja) król James V (1512 – 1542) własność do zamku i okolicznych ziem scedował na rzecz sir Roberta Boyda (zm. 1557/1558), 4-ego Lorda Boyda. Co ciekawe jednak, Wallace odmówił wówczas oddania zamku. Decyzji tej nie zmieniły nawet dwukrotne próby Boyda do zajęcia Dundonald siłą. Ostatecznie, zrezygnowany Boyd pozostawił zamek sir Williamowi.
W roku 1632, ówczesny właściciel zamku – sir Hugh Wallace (ok. 1600 – 1660), 1-szy Baronet of Craigie Wallace trapiony poważnymi problemami finansowymi, został zmuszony do sprzedaży zamku. Jego nowym właścicielem został wówczas John Mathieson. W tym czasie Dundonald był już jednak z pewnością opuszczony. Wallace od pewnego czasu mieszkał już bowiem w pobliskiej, pięknej rezydencji Auchans. Wybudowana została ona w latach 80-tych XVI wieku, częściowo przy użyciu kamienia pobranego z Dundonald (m.in. wieża schodowa).
6 lat później, w roku 1638 obydwa te budynki, czyli zarówno starszy zamek, jak i Auchans zostały wykupione przez sir Williama Cochrane of Cowdon (1605 – 1685). Dwa lata później rozbudował on znacznie Auchans jako swoją główną rezydencję. W roku 1647 sir William został mianowany Baronem Cochrane of Dundonald. Natomiast w roku 1669, za zasługi poniesione w służbie Korony podczas szkockiego epizodu (1644 – 1651) Wojen Trzech Królestw (1639 – 1651), został on wyniesiony do godności 1-ego hrabiego Dundonald. W roku 1726, jego potomek – sir Thomas Cochrane (1702 – 1737), 6-ty hrabia Dundonald sprzedał posiadłość Dundonald, zachowując jednak prawa do zrujnowanego zamku. W roku 1773 Dundonald odwiedzili, podczas swoje słynnej podróży po Szkocji – doktor Samuel Johnson (1709 – 1784) – angielski pisarz, dziennikarz i krytyk literacki oraz jego przyjaciel James Boswell (1740 – 1795) – szkocki pisarz i adwokat.
Wreszcie, w roku 1953 – Thomas Cochrane (1886 – 1958), 13-ty hrabia Dundonald przekazał zamek pod opiekę państwa. Umożliwiło to podjęcie w Dundonald pierwszych prac konserwatorskich. W tym celu, do podnóża zamkowego wzgórza doprowadzona została linia kolejowa, dzięki której dowożono niezbędne materiały budowlane. W latach 1986 – 1988 i 1999 wokół ruin zamku i całego wzgórza przeprowadzono także kompleksowe badania archeologiczne.
W roku 1998 staraniem organizacji „Friends of Dundonald Castle” otworzono centrum turystyczno – informacyjne. Obecnie zarząd nad zamkiem sprawują wspólnie „Friends of Dundonald Castle” oraz państwowa organizacja Historic Scotland.

Zamek udostępniony jest do zwiedzania na przełomie kwietnia i października, codziennie od godziny 10 do 17. Ostatnie wejście o godzinie 16.30. Wstęp płatny.
Więcej informacji można uzyskać na oficjalnej stronie zamku:
www.dundonaldcastle.org.uk    lub pod numerem telefonu (+44) 01563 851489