Dunollie Castle

Zamek Dunollie położony jest na szczycie prawie pionowej i wysokiej na około 24 metrów skały, znajdującej na północnym krańcu zatoki Oban. Na przełomie VI i VII wieku w miejscu tym istniała wcześniejsza twierdza zwana Dun Ollaigh (Olla’s Fort). Według zachowanych przekazów stanowiła ona stolicę starożytnego królestwa Lorn, którego czterej kolejni władcy rządzili terytorium rozciągającym się od miejscowości Tyndrum do wyspy Mull w linii wschód – zachód. Oś północno – południową tego królestwa wyznaczały z kolei miejscowości Appin i Crinan. Kolejna warownia w tym miejscu powstała dopiero w XIII wieku z inicjatywy Ewana (Eoghan MacDubghaill – Eoghan of Argyll – ur. przed 1230 – zm. po 1268), naczelnika klanu MacDougall. Z wybudowanego w roku 1247 zamku z dziedzińcem zamkniętym do dnia dzisiejszego zachowały się jednak tylko niewielkie fragmenty muru obronnego. „Współczesny” zamek Dunollie stanowi natomiast XV-wieczny stołp i pochodzące z jeszcze późniejszego okresu fragmenty muru obronnego oraz budynków gospodarczych. Wspomniana wieża, zbudowana na planie prostokąta o rozmiarach 11.8 na 11.2 metrów, wysokości około 15.2 metrów i grubości murów od 2.7 do 3.3 metrów, została ulokowana w północno – wschodnim rogu dziedzińca. Miejsce to, biorąc pod uwagę naturalne predyspozycje obronne wzgórza było faktycznie najbardziej narażone na ewentualny atak. Oryginalnie posiadała ona cztery piętra. Każde z nich stanowiło natomiast pojedynczą komnatę. Na parterze budowli znajduje się wysoka na 4.2 metrów komnata o kolebkowym sklepieniu. Jedyne wejście do niej umiejscowione było w zachodniej ścianie wieży. Pomieszczenie to oryginalnie oświetlone było dwoma szczelinowymi oknami. Do dnia dzisiejszego w niezmienionym stanie zachowało się tylko okno południowe. Okno leżące od strony zachodniej zostało natomiast zamurowane. Po prawej stronie głównego wejścia, w grubości południowego muru, położone są także szerokie na 0.7 metra proste schody. Prowadziły one do znajdującego się na pierwszym piętrze wieży, tzw. „dolnego hallu”. Dostęp do tej komnaty możliwy był jednak także za pomocą drabiny, poprzez niewielkie wejście położone od strony zachodniej. Położone było ono także niemal bezpośrednio nad wejściem prowadzącym do piwnicy. Pomieszczenie to rozświetlały głównie dwa okna, położone w ścianach wschodniej i południowej. Kolejne mniejsze okienko ulokowane było dodatkowo w ścianie północnej. Salę oryginalnie ogrzewał także niewielki kominek położony w rogu ściany południowej (bliżej jej wschodniego krańca). Jedyna garderoba (oświetlana szczelinowym okienkiem) ulokowana była natomiast w lewym (zachodnim) rogu ściany północnej. Główny hall zamku znajdował się na drugim piętrze. Komnata ta posiadała dwa okna z bocznymi, kamiennymi siedzeniami. Położone były one w ścianach wschodniej i południowej. Garderoba, podobnie jak w „dolnym hallu” ulokowana była w ścianie północnej. Obok niej (w centralnej części ściany), znajdowało się także sporych rozmiarów palenisko. Proste schody, prowadzące na ostatnie piętro (mieściła się tutaj prywatna komnata i sypialnia właściciela zamku) położone były w grubości ściany zachodniej. Pod koniec swojego biegu, już w południowo – zachodnim rogu wieży przybierały one jednak postać typowych schodów spiralnych. Choć cała frontowa ściana zamku jest obecnie zarośnięta bluszczem, to wciąż widoczne są jednak fragmenty chodnika obronnego umieszczonego niegdyś na szczycie wieży. Dziedziniec położony na obszarze 24.4 metrów kwadratowych oryginalnie otoczony był oczywiście murem kurtynowym. Do dnia dzisiejszego, poza fragmentami północnej i wschodniej części, które sięgają wysokości 4.6 metra zachował się on jednak tylko fragmentarycznie. Patrząc od strony północno – wschodniej, a więc najbardziej narażonej na atak, mur ten oryginalnie posiadał grubość około 2.3 metrów. Od strony południowo – wschodniej szerokość ta wahała się już jednak od zaledwie 0.6 do 1.5 metra. W odróżnieniu od wieży, która w całości pochodzi z XV wieku część muru szczególnie jego zachodnia część powstała w wieku XVI lub nawet jeszcze później. Od wewnętrznej strony ścian wschodniej i zachodniej zachowały się ponadto ślady po najprawdopodobniej gospodarczych budynkach. Główna brama wejściowa o szerokości około 1.5 metra, obecnie nieznacznie odrestaurowana, umiejscowiona jest we wschodniej ścianie kurtynowego muru. Oryginalnie, jej odpowiednio wzmocnione drzwi broniła także solidna pozioma sztaba. Kolejne, niewielkie zygzakowate wejście umieszczone w ścianie północnej obronnego muru zostało następnie zamurowane. Wciąż jednak wyraźnie widoczne są jego ślady. W odległości około 9 metrów na wschód od północno – wschodniego rogu zamku, w wąwozie stanowiącym naturalną drogę prowadzącą do zamku wybudowano także solidny mur. Do jego budowy wykorzystano dostępny lokalnie gruz i wapno. Mur ten miał dodatkowo chronić najsłabszy punkt zamku.

Podczas prac archeologicznych przeprowadzonych na przełomie sierpnia i września 1978 roku na północ i wschód od zamku Dunollie przez Departament Archeologii z Uniwersytetu w Glasgow odkryto cztery pozycje obronne wybudowane wokół Dunollie. Pierwsze dwie datuje się na VI oraz VII wiek naszej ery. Kolejna pochodziła z XIII wieku, kiedy twierdza przybrała formę zamku z dziedzińcem zamkniętym. Ostatnia z wieku XV przedstawia zachowaną do dziś formę zamku.

Historycznie zamek powiązany jest z klanem MacDougalls of Lorn.

Słynny szkocki pisarz sir Walter Scott (1771 – 1832), który podczas swojego pobytu w Argyll stwierdził, że „nie może być nic piękniejszego, niż położenie zamku Dunollie”.

Lokalnie istnieje także legenda o duchu dudziarza lub górala nawiedzającego ruiny Dunollie.

 

Historia klanu MacDougalls

 

Przedrostek „Mac” w języku gaelickim określa czyjegoś „syna”. Wyraz ten wraz z słowem „clan”, który jest odpowiednikiem słowa „dzieci”, w przypadku klanu MacDougall oznacza więc „dzieci syna Dougalla”. Samą nazwę Dougall (lub też Dougal czy Dugall) można natomiast wytłumaczyć, jako „Czarny/Ciemny Cudzoziemiec, względnie Obcy” . Pierwszą część składowa nazwy „Dougall” wywodzi się więc z gaelickiego wyrazu Dubh, który jest określeniem na słowa „Czarny” lub „Ciemny”. Końcówka „gall” oznacza oczywiście „obcego lub cudzoziemca”. Termin „czarny cudzoziemiec” we wczesnej odmianie języka gaelickiego oznaczał natomiast Duńczyka lub ogólniej Nordyka, ewentualnie człowieka o pochodzeniu nordyckim. Zwyczaj określania w nazwisku czyjegoś pochodzenia utrzymał się na terenach Highland, aż do XII wieku. W przypadku Dougalla chodzi zatem o jego matkę oraz prababkę, które były nordyckiego pochodzenia. Pochodzenie to jest potwierdzone także we współczesnym rodowym herbie, w którym obok rampanta (lion rampant – wyprostowany lew) pochodzącego z „szkockiego” królestwa Dalriady widzimy także czarną, królewską galerę Nordów. Założyciel rodu Dougal (Dubgall mac Somairle – wspomniany w kronikach od 1155 do 1175 roku) był synem Somerleda (Somairle mac Gille Brigte – zm. 1164), władcy Lorne (dzisiaj część okręgu Argyll & Dunbarton) i wysp m.in. Mull, Lismore, Jura, Tiree, Coll. Jako klan, MacDougallowie są wymieniani wśród trzech najstarszych rodów z rejonu Highland. Pierwsze wzmianki o nich pochodzą z roku 1164. W tym właśnie roku Dougal jako najstarszy syn Somerleda został głową rodziny, po śmierci ojca i brata w bitwie pod Renfrew z wojskami króla Malcolma IV (1141 – 1165). Dougal sam określał się jako Króla Południowych Wysp i Lorda Lorn (King of the South Isles and Lord of Lorn). Według Kronik z Mann („Chronicles of the Kings of Mann and Isles” – napisanych około roku 1262) w roku 1155 Dougal towarzyszył swojemu ojcu w wojennej wyprawie przeciw Gofraidowi mac Amlaib (Godred II Olafsson– zm. 1187), królowi Mann. W roku 1175 Dougal jest też wspomniany w poczcie króla Williama I Lwa (1142/1143 – 1214) w podróży do miasta York. W tym samym roku Dougal wraz ze swoimi synami Duncanem i Amhlaibhem (Olafem) oraz spowiednikiem Stephanem odbyli pielgrzymkę do Durnham, gdzie miało być złożone ciało świętego Cuthberta (ok. 634 – 687). W Durnham Dougal ofiarował na rzecz miejscowego klasztoru dwa złote pierścienie. Data śmierci Dugala nie jest znana. Jego syn Duncan (Donnchadh mac Dubghaill lub Donnchad of Argyll – ( przed 1175 – 1244/1248) był pierwszym lordem MacDougall, który przyjął tytuł „of Argadia (of Argyll)”. Po raz pierwszy wspomniany jest w roku 1175, kiedy u boku ojca odbył pielgrzymkę do ciała świętego Cuthberta. W latach 1221 – 1222 wsparł wojenną wyprawę króla Alexandra II (1198 – 1249) przeciw Aileana mac Lachlainn (ok.1175 – 1234) i Ruaidhri mac Raghnaill (pocz. XII wieku – ok.1147) oraz królowi Mann: Olafowi Czarnemu (Amhlaibh Dubh – 1173/1174 – 1237). W następstwie czego Duncan MacDougall został mianowany Lordem Lorn. W roku 1230 po nieudanej wyprawie Norwegów (w której brał udział Uspak, najprawdopodobniej brat Duncana) na półwysep Kintyre i wyspę Bute Duncan potwierdził swoją pozycję jako jedyny Lord of Argyll. Duncan MacDougall dał się poznać także jako budowniczy klasztoru w Ardchattan i zamku Dunstaffanage.

Jego syn Ewan (Eoghan MacDubghaill – Eoghan of Argyll – przed 1230 – po 1268) w roku 1248 z nadania norweskiego króla Haakona IV (1204 – 1263) został mianowany Królem Wysp (King of the Isles). Następnego roku tytuł ten przeszedł jednak w ręce Dubhgalla mac Ruaidhri. Wobec faktu przyjęcia owego tytułu przez Ewana i jego następnej odmowy wyrzeczenia się złożenia hołdu dla Haakona IV, król Alexander II podjął przeciw niemu w roku 1249 wyprawę wojenną. W jej trakcie Alexander zachorował i zmarł u wybrzeży wyspy Kerrera dnia 6 lipca 1249 roku. Pomimo nieudanej królewskiej akcji wydaje się, że Ewan na jakiś czas utracił swoje posiadłości w Argyll. W roku 1250 podjął zakończoną niepowodzeniem próbę podboju wyspy Man. Klęską zakończyła się także jego podróż do Norwegii, gdzie miał nadzieję na odzyskanie tytułu Króla Wysp. Prawa do ziem Argyll odzyskał w roku 1255 za sprawą króla Anglii Henryka III (1207 – 1272). W trakcie kampanii króla Haakona przeciw Szkocji, Ewan odmówił mu swojej służby i pozostał lojalny wobec króla Alexandra III (1241 – 1286). Ostatnia wzmianka o Ewanie pochodzi z roku 1268. Ewan MacDougall był budowniczym zamków Dunollie, Duntrune oraz Aros, Cairnburgh, Dunchonnel czy Coeffin. Twierdze te zapewniały klanowi MacDougall solidną władzę nad ziemiami Argyll i pobliskimi morzami.

Swoją silną pozycję MacDougallowie stracili w pierwszych latach XIII wieku. Dnia 10 lutego 1306 roku przyszły król Szkocji – Robert Bruce (1274 – 1329) w kościele w Dumfries zabił rywala do tronu sir Johna „Czerwonego” Comyna, Lorda of Badenoch (przed 1270 – 1306). Śmierć Johna Comyn, który był siostrzeńcem 4-ego Lorda of Argyll, Alexandra MacDougall (Alasdaird MacDubghaill – przed 1265 – 1310) wywołała krwawy zatarg i wojnę domową pomiędzy klanami MacDougall i będącym z nim w sojuszu rodem Balliol (Alexander był żonaty z córką Johna II Balliol – przed 1270 – 1302) a rodami Bruce i MacDonald (głównymi rywalami MacDougallów w Argyll). Konflikt ten przerodził się ostatecznie w wojnę zwaną I Wojną o Niepodległość (1296 – 1328 – do walki o tron szkocki włączył się król Anglii – Edward I (1239 – 1307)).

Na przełomie lipca i sierpnia 1306 wojska MacDougallów pod dowództwem sir Johna of Lorn (Iain MacDubghaill – ok.1292 – 1316) – V-ego naczelnika klanu, były bliskie pochwycenia Roberta Bruce po zwycięskiej bitwie pod Dail Righ w Strathfillan. W posiadaniu klanu (na najbliższych kilkaset lat) znalazła się w zamian jedynie słynna spinka zerwana z płaszcza Roberta Bruce’a – tzw. Brooch of Lorn. W niecałe dwa lata później, w roku 1308 Robert Bruce wzmocniwszy znacznie swoją pozycję pokonał armię MacDougallów w bitwie pod Pass of Brander. Następnie, po krótkim oblężeniu Bruce zdobył także główną siedzibę rodu – zamek Dunstaffnage. Pozycja MacDougallów została złamana. John MacDougall uciekł do Anglii gdzie podjął służbę u króla Edwarda II (1284 – 1327). Jeszcze w roku 1315 stojąc na czele wojsk angielskich zdobył wyspę Man. Sir John zmarł w Kent, w Anglii w roku 1316.

 

Za przywództwa VI-ego naczelnika klanu – Duncana of Dunollie (ok. 1270 – ok. 1320) w rękach rodu pozostała tylko część wyspy Kerrera. Duncan już od dziecięcych lat był przyjacielem Williama Wallace (ok. 1270 – 1305). W roku 1300 nad jeziorem Awe (Loch Awe) nad Pass of Brander oddziały Williama Wallace u boku z Duncanem i wspomagającym ich klanem Campbell pokonali zaciężne wojska irlandzkie w służbie angielskiego króla Edwarda I. W roku 1310 z rąk Roberta Bruce – Duncan otrzymał zwrot zamku Dunollie. Klasztor w Ardchattan pozostał jednak w rękach królewskich. Decyzją parlamentu Duncan, syn Ewana – III-ego Wodza Klanu i brat Alexandra IV-ego Wodza klanu został prawowitym następcą tytułu Chief of clan MacDougall (chief – wódz/naczelnik).

Tytuł Lorda of Lorn został dla rodu MacDougall odrestaurowany przez Ewana MacDougall (przed 1330 – ok. 1375), VII-ego wodza klanu (7th Chief of clan) w roku 1344. Do rodu wróciły też niektóre wcześniej utracone posiadłości. W roku 1368 Ewan ożeniony z Joan Isaac (wnuczką króla Roberta Bruce i siostrzenicą króla Davida II (1324 – 1371)) z rąk tego ostatniego otrzymał w prezencie ślubnym ziemie Glenlyon w Perthshire. W momencie śmierci Ewana około roku 1375 w rękach MacDougallów pozostawały więc ziemie od Ballahulish i jeziora Leven na północy, aż do Kilmartin na południu. Ewan MacDougall był też ostatnim z rodu, który zasiadał w zamku Dunstaffnage. Około roku 1368 córki Ewana Janet i Isabel wyszły za braci Stewart of Innermeath z Perthshire. W tym czasie siostry na podstawie prawa dziedziczenia pozostawały jedynymi spadkobierczyniami tytułu Lorda of Lorn. W zamian za ziemie sir Johna Stewarta (męża Isabel) w Durrisdeer w Perthshire starsza siostra Janet zrzekła się swojej części prawa do tytułu Lorda of Lorn. Poprzez Isabel tytuł ten został przejęty następnie przez sir Johna. Stewartowie of Innermeath pozostali Lordami of Lorn, aż do roku około 1468, kiedy to tytuł został przejęty z kolei przez ród Campbellów. Wraz ze śmiercią Ewana MacDougall tytuł „Wodza Klanu MacDougall” (Chief of the clan MacDougall) został ostatecznie rozłączony z tytułem Lorda of Lorn.

VIII-ym Naczelnikiem klanu (8th Chief of the clan) został syn Ewana, Ian of Dunollie (przed 1370 – ok. 1400). Ze związku z Christine, córką sir Dougalda Campbella of Craignish miał jednego syna Dougala. Za rządów Iana główną siedzibą rodu został zamek Dunollie. Pomimo straty tytułu Lordów of Lorn – MacDougallowie wciąż pełnili istotną rolę w Argyll, stając się lojalnym sojusznikiem królewskiego rodu Stewartów.

IX-ty Naczelnik Dunollie, Dougal of Dunollie (zm. ok. 1400) został zabity w trakcie potyczki z członkami klanu Campbells of Craignish. Powodem rodzinnej kłótni miałobyć nielegalnie pobierane renty z ziem należących wcześniej do swojej matki.

X-tym Naczelnikiem klanu został Alan MacDougall. Ożenił się on z córką Roberta Stewarta, 2-ego Stewart Lorda of Lorn.

XI-ty Naczelnik Klanu – Sir John of Dunollie (zm. 1480) w roku 1451 z rąk swojego wuja Johna Stewarta, 3ego Lorda of Lorn otrzymał ziemie na południe od Loch Feochan w Inner Lorn. Ziemie te należały poprzednio do MacDougallów zanim poprzez małżeństwo córek Ewana MacDougalla, VII-ego Wodza Klanu nie trafiły we władanie rodziny Stewart. W ich skład wchodziły posiadłości na wyspie Kerrera i wokół Dunollie oraz Glen Shelleach, Gallanach, Colagin Moleigh i przy Loch Nell. Ziemie te sir John of Dunollie otrzymał w zamian za poparcie praw do tytułu Lorda of Lorn dla nieślubnego syna sir Johna Stewarta – Dugalda (przed 1430 – 1497). W roku 1463 sir John Stewart został zamordowany obok kościoła w Dunstaffnage w trakcie uroczystości weselnej z matką swojego nieślubnego syna Dugalda. Powodem zabójstwa, dokonanego przez Alana McCoula była chęć niedopuszczenia do zalegalizowania praw Dugalda do tytułu Lord of Lorn. Wraz ze śmiercią sir Johna Stewarta tytuł ten przechodził bowiem na klan Campbellów, którego członkowie byli w legalnych związkach z jego córkami. Alan McCoul był kuzynem sir Johna of Dunollie i siostrzeńcem Donalda Ballocha of Islay. Pragnął także zapewnić dla siebie przywództwo klanu MacDougall. Alan McCoul już wcześniej dał się poznać ze swojej zbrodniczej działalności. Brał m.in. udział u boku hrabiego Jamesa Douglasa (1426 – 1488) i Johna of Islay, hrabiego Ross (ok. 1434 – 1503) w spisku przeciwko królowi Jamesowi III (1451 – 1488). Około roku 1460 pragnąc przejąć rządy nad klanem porwał i uwięził na wyspie Kererra sir Johna of Dunollie. Według zachowanych przesłanek McCoul skazał XI-ego wodza klanu na śmierć głodową. Sir John został uratowany z niewoli przez Colina Campbella, 1-ego hrabiego Argyll (1433 – 1493), swojego feudalnego zwierzchnika. Podczas ataku wojsk hrabiego na wyspę Kererra zostały spalone wszystkie statki Alana McCoula. Zginęło także blisko stu jego ludzi. Alanowi McCoul udało się jednak uciec z pogromu, lecz tylko z czterema lub pięcioma towarzyszami. Po zabójstwie sir Johna Stewarta, McCoul pochwycił niebroniony zamek w Dunstaffnage, gdzie pozostał przez następny rok. Zamek został odbity następnie przez królewskie wojska. Po kilku latach ciągłej walki w roku 1468 Alan McCoul został w końcu zabity w bitwie pod an Stalc w Portnacroish, nieopodal zamku Stalker przez Dugalda, syna zamordowanego sir Johna Stewarta. Dugald Stewart założył linię Stewart of Appin, z którą klan MacDougall pozostawał w bliskich relacjach. Tytuł Lords of Lorn przeszedł jednak z rąk Dugalda Stewarta na ród Campbellów.

XII-tym Naczelnikiem Klanu został Alexander of Dunollie (przed 1450 – 1493). Alexander dochował sie dwóch synów: Duncana i Johna. Starszy syn Duncan został zabity w lipcu 1512 roku podczas niesprecyzowanego ataku na zamek Dunollie.

XIII-tym Naczelnikiem został młodszy syn Alexandra, John of Dunollie (przed 1500 – ok. 1535). Sir John został wspomniany w statutach z lat 1518 i 1535.

XIV-ty Naczelnik Klanu – John of Dunollie (przed 1520 – 1563) wdał się w poważny konflikt ze swoim feudalnym zwierzchnikiem Archibaldem Campbellem, Hrabią Argyll (ok1507 – 1558) w wyniku czego w roku 1557 został uwięziony w zamku Campbell w Dollar.

Syn Johna of Dunollie – Dougall of Dunollie (przed 1550 – 1590), XV –ty Naczelnik Klanu zapisał się w historii jak tyran. Wspomniany był w statutach w latach 1563 i 1567. W roku 1571 Dougall został oskarżony o wybicie bydła w Benderloch na ziemiach Campbellów of Glenochry. W roku 1576 jeden z jego dzierżawców oskarżył go o wykorzystywanie własnego urzędu Baillie’ego of Lorn (baillie – szkocki tytuł oficerski korespondujący z tytułem szeryfa) do ciemiężenia własnych poddanych i grabieży ich dóbr. W roku 1577 rozpoczął budowę zamku Gylen na południowym końcu wyspy Kerrera. W roku 1589 nakazem Privy Council (ciało doradcze króla) Dougall of Dunollie został zobligowany do wypuszczenia z zamku Dunollie dwóch bezpodstawnie uwięzionych tam mieszkańców wyspy Kerrera. W przypadku zignorowania tego nakazu Dougall of Dunollie miał być uznany za buntownika wobec Korony. Zmarł w Dunollie około roku 1590.

Duncan of Dunollie (przed 1565 – ok. 1620) został XVI-tym Naczlenikiem Klanu w roku 1591. Duncan został oskarżony (lecz nigdy nie skazany) o współpracę (m.in. udostępnienie spiskowcom zamku Dunollie) ze swoim szwagrem sir Lauchlan’em McLean of Duart i Campbell’em of Ardkindglas w sprawie zabójstwa sir Johna Campbella (przed 1551 – 1591), Thane’a (Tana) Cawdor w lutym 1591 roku. Duncan of Dunollie był gorącym protestantem. Prowadził także współpracę z angielskim ambasadorem w Szkocji w kwestii zapewnienia tronu angielskiego królowi Szkocji Jamesowi VI (1566 – 1625) po śmierci Elżbiety I (1533 – 1603). Zachowane w angielskich archiwach materiały źródłowe świadczą, że angielski ambasador Cunningham odwiedzał go w zamku Dunollie w roku 1596 w celu pozyskania informacji o anty angielskich spiskach w Irlandii. Duncan został też wspomniany w królewskim statucie z roku 1596. Najprawdopodobniej za jego rządów około roku 1582 ukończono budowę zameku Gylen na wyspie Kerrera.

XVII-ty Naczelnik – sir John of Dunollie (przed 1600 – 1634) w roku 1622 został oskarżony o rabunek bydła i pobieranie nielegalnych opłat, grabież towarów i używanie siły wobec kupców kursujących promem na wyspę Mull. W następnym roku Sir John sam złożył skargę na Donalda Campbella of Barbreck, który wraz z 20 towarzyszami zaatakował jego służbę na farmie Dunollie i zrabował bydło. W roku 1631 podobne oskarżenie wystosował przeciwko klanowi MacLeans.

XVIII-ty Naczelnik – Alexander of Dunollie (zm.ok. 1644) rządził klanem w latach względnego spokoju. Ożenił się z Katherine, córką sir Duncana Campbella of Glenochry. Jego trzej synowi zostali kolejno Naczelnikami Klanu.

XIX-ty Naczelnik Klanu – był Ian of Dunollie (ok. 1635 – 1669). Większość członków klanu MacDougall walczyła w szkockiej wojnie domowej (1644 – 1651) pod dowództwem Jamesa Grahama, Markiza Montrose (1612 – 1650) po stronie rojalistów. Jedynie MacDougallowie of Raera po bitwie pod Inverlochy (2 lutego 1645 roku) zostali wzięci do niewoli jako sympatycy Narodowego Konwentu. Za rządów Iana w roku 1647 doszło do masakry 300 członków rodu MacDougall i MacDonald przez wojska generała Davida Leslie (ok. 1600 – 1682) podczas oblężenia zamku Dunaverty na południowym krańcu półwyspu Kintyre. Kilka tygodni później oddział wojsk Leslie’go pod dowództwem pułkownika Roberta Montgomery (ur. przed 1630 – 1684) oblegał i spalił zamek Gylen na wyspie Kerrera (przy okazji zrabowano wówczas należącą do rodu od roku 1306, słynną spinkę króla Roberta Bruce – Brooch of Lorn). Zamek Dunollie także został zdobyty przez oddział Montgomery’ego. Na przełomie lat 1652 – 1654 w zamku stacjonowały wojska Olivera Crommwella (1599 – 1658). W tym czasie jeden z zaufanych ludzi Iana of Dunollie nazwiskiem MacKichan ukrył w bezpiecznym miejscu skrzynię z wszystkimi dokumentami poświadczającymi własności rodu MacDougall. Po nastaniu pokoju i restauracji monarchii ziemie Dunollie wraz z zamkami Dunollie i Gylen powróciły do Iana of Dunollie.

XX-ty Naczelnik Klanu – Duncan of Dunollie (ok. 1640 – 1686) nakazem Privy Council został w lecie 1675 roku zobligowany do ustanowienia zamku Dunollie jedną z głównych twierdz podczas wojennej operacji Archibalda Campbella, 9-ego hrabiego Argyll (ok. 1629 – 1685) przeciwko klanowi MacLeans. W roku 1676 zbrojny oddział MacLeanów napadł na dzierżawcę na wyspie Kerrera kradnąc jego bydło. Był to jeden z wielu epizodów, w wyniku których Archibald Campbell został zobowiązany przez Królewską Radę do rozwiązania problemu MacLeanów „ogniem i mieczem ”. W roku 1677 w zamku Dunollie ponownie zostało zakwaterowanych około 100 żołnierzy rządowych. Mieli zostać tam do czasu odbudowy fortu w Inverlochy. Kolejny garnizon rozlokowany w Dunollie jesienią 1678 roku miał pilnować spokoju w rejonie Highland.

XXI-ty Naczelnik – Alan of Dunollie (ok. 1645 – 1695) był kolejnym trzecim synem Alexandra of Dunollie rządzącym klanem MacDougall. W roku 1686 z nadania króla Jamesa VII (1633 – 1701) otrzymał wielki obszar ziemii w Lorn. Ziemie te kilka lat później Alan of Dunollie stracił za popieranie tego samego króla. W roku 1689 mały kontyngent MacDougallów (dowodził nimi kuzyn Alana – sir Alexander MacLean) walczył po stronie jakobitów pod komendą Johna Grahama of Claverhouse’a, wicehrabiego Dundee (1648 – 1689) w zwycięskiej bitwie pod Killiecrankie (27 lipca).

John of Dunollie (Iain Ciar) – XXII-gi Naczelnik Klanu (przed 1670 – 1737) w roku 1712 wysłał po swoją przyszłą żonę Mary, córkę Williama MacDonalda of Sleat (zm. 1730) flotę 14 galer, by przewieźć ją z Isle of Skye do Dunollie. W roku 1715 John Dunollie podczas powstania jakobickiego walczył po stronie „Starego Pretendenta” (Jamesa Stuarta – 1688 – 1766). Wraz z bratem i około 50 towarzyszami walczył na prawym skrzydle armii jakobickiej podczas bitwy pod Sheriffmuir 13 listopada 1715 roku. Podczas tej walki John of Dunollie został ranny. W trakcie jego nieobecności zamek Dunollie został zaatakowany przez oddziały rządowe. Skuteczną obroną dowodzili jego przyjaciel Livingstone i żona Mary. Po klęsce powstania John Dunollie przebywał przez 11 lat na wygnaniu we Francji i Irlandii. Zdarzało mu się jednak w tajemnicy odwiedzać żonę i dzieci, mieszkające od czasu przejęcia zamku przez wojska rządowe na farmie Slatrach na wyspie Kerrera. W roku 1719 w trakcie nieudanej inwazji „Starego Pretendenta” (przy wsparciu floty hiszpańskiej) John Dunollie wziął udział w przegranej przez siły jakobickie bitwie pod Glenshiel (10 czerwca). John Dunollie był znany ze swoich wysokich umiejętności szermierczych i odwagi. Z jego nazwiskiem łączone są też liczne, barwne przygody. Jedna z nich pochodzi z okresu jego pobytu w Irlandii kiedy to walczył i zabił słynnego rozbójnika zwanego „Red Robber”. W roku 1722 Johna objęła amnestia i mógł bezpiecznie powrócić do domu. W starym budynku, nieopodal zamku Dunollie, na bazie którego następnie wybudowano Dunollie House, John odnalazł ukryte tam przez swojego przyjaciela Livingstone’a cenne dokumenty rodowe. Zmarł w roku 1737.

Alexander of Dunollie – XXIII-ci Naczelnik (przed 1720 – 1801) nie dołączył do II-ego powstania jakobickiego z roku 1745. Pod komendą Bonnie Prince Charlesa – „Młodego Pretendenta” (1720 – 1788) walczył natomiast jego brat Duncan, biorąc udział w bitwach pod Prestonpans (21 sierpnia 1745r.) i Culloden (16 kwietnia 1746r.). Po roku 1745 Alexander niedaleko zamku Dunollie wybudował nową rodzinną rezydencję Dunollie House. W odróżnieniu od innych naczelników klanów Alexander nie zachęcał swoich ludzi do wstąpienia do formowanego przez Williama Pitta „Starszego” (1708 – 1778) szkockiego górskiego regimentu (Highland Regiment).

Patrick of Dunollie – XXIV-ty Naczelnik Klanu (1742 – 1825). Patrick został naczelnikiem klanu MacDougall w wieku prawie 60 lat. Jako dziecko został wysłany na wychowanie do rodziny MacCulloch, którzy początkowo byli dzierżawcami młynów na farmie Gylen (na wyspie Kerrera) oraz Gllenshellach w Oban, by następnie przeprowadzić się do Moraven. Wychowanie Patricka przez MacCullochów wiązało się ze zwyczajem praktykowanym przez lokalną szlachtę w rejonie Highland, mającym budować specjalne przyjacielskie związki pomiędzy Lordem, a jego poddanymi lub dzierżawcami. Patrick of Dunollie miał dwóch synów: Alexandra, który w stopniu kapitana zginął walcząc pod komendą Arthura Wellesley’a, księcia Wellington (1769 – 1852) w Hiszpanii podczas oblężenia Ciudad Rodrigo w roku 1812 (7-12 stycznia). Drugi syn Patrick w wieku 80 lat pełnił funkcję Kapitana Królewskiej Straży podczas pierwszej wizyty króla Georga IV (1762 – 1830) do Szkocji. Wedle słów sir Walter Scotta Patrick MacDougall był najbardziej godnym oficerem tego zaszczytu, jako że brał udział w „sześciu bitwach i był pod bitewnym ogniem trzydzieści razy”. Jego śmierć uczczono pieśnią „Cumha Chaiptein MacDughaill” („Opłakiwanie kapitana MacDougalla”).

Sir John of Dunollie – XXV-ty Naczelnik Klanu (1789 – 1865) w wieku 13 lat, w roku 1802 podczas wojen napoleońskich. zaciągnął się na statek wojenny. Od funkcji asystenta nawigacyjnego awansował następnie do stopnia wiceadmirała Królewskiej Floty. Sir John znany był powszechnie z wielkiej odwagi i swojej troskliwości względem podległych mu członków klanu MacDougall. W październiku 1824 roku po 177 latach, podczas oficjalnej uroczystości została zwrócona mu, należąca od pokoleń do rodu spinka Roberta Bruce – Brooch of Lorn. W roku 1828 sir John rozbudował Dunollie House. Umarł w roku 1865 w randze Admirała.

XXVI – Naczelnik Klanu – Kapitan Alexander John of Dunollie (1827 – 1867) służył w artylerii w Indiach i podczas wojny krymskiej (1853 – 1856). W trakcie służby zdobył wiele odznaczeń za męstwo w boju.

Porucznik – Pułkownik Charles Alan of Dunollie (1831 – 1896) – XXVII-ty Naczelnik Klanu był członkiem Bengal Staff Corps (oddziału Brytyjskiej Armii w Indiach). Następnie dał się poznać jako aktywny gubernator okręgu Argyll i jako organizator stowarzyszenia klanu MacDougall. Zmarł bezpotomnie w roku 1896.

XXVIII-my Naczelnik Klanu – Deputy Surgeon (lekarz wojskowy) Generał Henry Robert Lawrance of Dunollie (1835 – 1899) był piątym synem sir Johna of Dunollie. Ukończył medycynę na Uniwersytecie w Edynburgu. Kontynuował karierę jako członek Służby Medycznych w Bombaju, Indie.

XXIX-ty Naczelnik Klanu – Pułkownik Alexander James of Dunollie (1872 – 1953) po skończeniu medycyny na Uniwersytecie w Edynburgu wstąpił do Oddziału Medycznego Królewskiej Armii. Był członkiem pierwszej brytyjskiej ekspedycji wojennej podczas I Wojny Światowej (1914 – 1918). W trakcie służby awansował, aż do stopnia pułkownika. Dwa razy został wymieniony w komunikatach wojennych oraz odznaczono go orderem św. Jerzego i św. Michała. Podczas II Wojny Światowej (1939 – 1945) służył w Home Guard (Ochotnicze Oddziały Obrony) jako oficer opieki społecznej. Był też sponsorem organizacji młodzieżowych i aktywnie uczestniczył w działalności stowarzyszenia klanu MacDougall.

Funkcję XXX-ego – Naczelnika Klanu pełniła Conie Helen Elizabeth of MacDougall and Dunollie (1904 – 1990). Służyła w armii podczas II Wojny Światowej. Czynnie brała też udział w zachowaniu dziedzictwa klanu MacDougall.

XXXI-ym – Naczelnikiem Klanu jest obecnie Morag Morley MacDougall of MacDougall and Dounollie (1939 – ). Jest siostrą Conie MacDougall. W roku 1995 Morag MacDougall założyła fundację mającą uratować od całkowitej ruiny zamek Gylen. 11 maja 2006 roku restauracja zamku została oficjalnie ukończona. W roku 1966 wyszła za mąż za Richarda Morley’a. Ma syna i córkę. Mieszka w Dunollie House.