Duntulm Castle

Najstarszą częścią przepięknie położonego, na wysokim i bardzo stromym cyplu klifowym, zamku Duntulm jest fragment jego XV-wiecznej, masywnej wieży mieszkalno – obronnej.
Oryginalnie budynek ten mieścił cztery kondygnacje, przy czym ich układ nie różnił się zbytnio od innych tego typu szkockich wież. Na jego parterze znajdowała się zatem piwnica z kolebkowym sklepieniem. Ponad nią ulokowany był główny hall. Kolejne dwa piętra przeznaczone były do ściśle prywatnego użytku lorda i jego rodziny. Dodatkowe pomieszczenia mieszkalne, wykorzystywane najprawdopodobniej przez zamkową służbę, mogły się także mieścić na poddaszu. Południowa ściana wieży przetrwała w swej oryginalnej wysokości przynajmniej do końca XIX wieku. Dzięki temu wiadomym jest, że szczyt tego budynku zwieńczał wsparty na konsolach kamienny parapet z narożnymi, okrągłymi. Na jego rogach znajdowały się ponadto zaokrąglone, otwarte bartyzany. Zdobienia (tzw. „psie zęby” oraz ornament diamentowy) widoczne na bazie jedynej wówczas częściowo zachowanej bartyzanie południowo – zachodniej,  były typowe dla XVII wieku. Wskazuje to, że oryginalna wieża została w późniejszym okresie czasu znacznie przebudowana.
Niestety do dnia dzisiejszego jedynymi jej zachowanym elementami są wspomniana wyżej piwnica z kolebkowym sklepieniem oraz fragment ściany północnej.
Zamek Duntulm był z pewnością modyfikowany w XVI i XVII wieku. W tym czasie do północno – wschodniego narożnika wieży dobudowano kolejną, wysoką wieżę z schodkowymi szczytami. Ta prawie równoboczna budowla posiadała wymiary 5.1 na 4.8 metrów. Następnie, bliżej północnego krańca klifów został wybudowany jednopiętrowy budynek mieszkalny z dwuspadowym dachem. Ten z kolei posiadał wymiary 10 na 5 metrów.
Te trzy, położone faktycznie w jednej linii budynki tworzyły też główne skrzydło zamku, o łącznej długości 25 metrów i szerokości około 9 metrów. Kolejne, nieregularne w planie skrzydło mieściło się w północno – wschodniej części dziedzińca. U podstawy jego wschodniej ściany w całkiem niezłym stanie zachowała się wąska poterna.
Od północnej, wschodniej i południowej strony zamkową skałę otaczał także, nieregularny mur kurtynowy. Wydaje się, że jego oryginalna szerokość wynosiła około 1 metra. Bardzo istotny element obronny zamku pełniła ponadto wykuta w skale, dość głęboka sucha fosa.

Historia Duntulm Castle

Zgodnie z tradycją Duntulm Castle został wybudowany na miejscu znacznie starszej warowni typu „broch” lub „dun”. Ta datowana na epokę żelaza budowla określana była nazwą Dun Dhaibhaidh, czyli Fort Davida. W późniejszym okresie miała być ona także wykorzystywana przez Wikingów.
Nawet jeśli nie zachowały się żadne dowody potwierdzające jej faktyczne istnienie, to jednak naturalne walory obronne tego miejsca nie podlegają żadnej dyskusji.
Na przełomie XIII i XIV wieku ziemie Trotternish wraz z wchodzącą w ich skład posiadłością Duntulm były przedmiotem poważnego sporu, noszącego tytuł Lordów Wysp – klanu MacDonalds z kolejnymi przedstawicielami linii hrabiów Ross. Podobny konflikt był prowadzony także w trakcie XVI wieku. Tym razem stronami konfliktu byli MacDonaldowie of Sleat i klan MacLeod of Harris and Dunvegan. Po początkowych sukcesach MacLeodów ziemie te, w roku 1596 przypadły ich rywalom. W roku 1540 w porcie u podnóża dawnej rezydencji MacLeodów, król James V (ur. 1512 – zm. 1542) przyjął hołd naczelników wielu okolicznych klanów, m.in. MacLeodów of Lewis, Macleanów of Duart czy wciąż potężnego rodu MacDonald. Zgodnie z zachowaną relacją, monarcha był pod wrażeniem zarówno obronności zamku, jak i okazanej mu tutaj wielkiej gościnności.
W roku 1602 w Duntulm został także uwięziony słynny Hugh MacDonald (zm. 1602, Uistean Mac Ghilleaspuig Chlerich). Parający się w swych młodszych latach piractwem – Hugh, z czasem nie tylko uzyskał przebaczenie win, ale i nawet został mianowany Strażnikiem półwyspu Trotternish. Prawnie, ziemie te stanowiły jednak własność jego wuja – sir Donalda Gorm MacDonald of Sleat (zm. 1616). W tej sytuacji postanowił on zaprosić wuja do swojego zamku Uisdean i tam go zamordować. Spisek został jednak w porę odkryty i to Hugh musiał ratować się ucieczką. Przez pewien czas ukrywał się w brochu Dun an Sticir, na wyspie North Uist. Tam też najprawdopodobniej został pochwycony przez ludzi sir Donalda. Został następnie przewieziony do zamku Duntulm i tam uwięziony w specjalnie wykopanej w ziemi jamie. Hugh’owi podano jedynie soloną wołowinę i pusty, metalowy dzbanek po wodzie, po czym ten nietypowy loch zasunięto ogromnym głazem. Kiedy po latach został on ponownie otwarty, wewnątrz obok szkieletu Hugh’a odnaleziono jedynie doszczętnie pogryziony metalowy dzbanek. Jego pozbawiona zębów czaszka była najlepszym dowodem katuszy, jakie przez śmiercią musiał przeżywać oszalały z pragnienia mężczyzna. Szczątki Hugh’a zostały następnie umieszczone w okiennej wnęce pobliskiego kościoła. Pochowano je dopiero w roku 1827.
Dnia 12 marca 1618 roku sir Donald MacDonald (zm. 1648), 8-ty Naczelnik klanu MacDonald of Sleat otrzymał prawne potwierdzenie do własności zamku Duntulm. Dodatkowo został on ustanowiony główną siedzibą klanu, w miejsce opuszczonej przed paroma laty dawnej warowni – Dun Sgathaich. Wkrótce też zamek został znacznie przebudowany. Dnia 28 maja 1625 roku sir Donald został także mianowany Baronetem of Nova Scotia. Jego syn – James MacDonald of Sleat (zm. 1678), 2-gi Baronet of Nova Scotia brał udział w kampanii sir Jamesa Graham’a, 1-ego markiza Montrose (1612 – 1650), podczas tzw. Wojny Trzech Królestw (1639 – 1651). Wsławił się on także udziałem, u boku króla Charlesa II (1630 – 1685), w szkockiej inwazji na Anglię z roku 1651.
Kolejny z rodu – sir Donald MacDonald of Sleat, 4-ty Baronet (zm. 1718) był zagorzałym jakobitą. Brał udział zarówno w bitwie pod Killiecrankie w roku 1689 (27 lipca), jak i w tzw. I-szym powstaniu jakobickim w roku 1715.
Zamek Duntulm pozostał główną siedzibą rodu do około roku 1732. Wówczas, ówczesny naczelnik klanu – sir Alexander MacDonalds, 7-my Baronet (1711 – 1746) przeniósł ją do nowo wybudowanej rezydencji – Monkstadt House, położonej około 5 mil na południe od Duntulm.
Według lokalnej tradycji MacDonaldowie opuścili zamek natychmiast po tragicznym wypadku, jakiemu uległ maleńki synek sir Alexandra. Miał on zostać upuszczony przez nieuważną niańkę z okna wieży na kamienistą plażę, poniżej klifów.
W roku 1990, podczas gwałtownej burzy zawalił się ostatni wysoko stojący fragment wieży.

Niewielki pomnik, wybudowany w pobliżu zamku jest poświęcony pamięci członków klanu MacArthurs, heraldycznych dudziarzy MacDonald’ów.
Duntulm Castle jest podobno nawiedzony przez kilka zjaw. Jedną z nich ma być widmo wspomnianej wyżej niańki, która za karę została pozostawiona w maleńkiej łodzi bez wioseł na pełnym morzu. Kolejnym duchem ma być zmarły tutaj w okropnych męczarniach Hugh MacDonald. Wielokrotnie widziano także zjawę Donalda Gorma (zm. 1616), 7-ego Naczelnika, ucztującego wraz z innymi duchami. Jeszcze inne widmo przybiera postać Margaret MacLeod of Dunvegan, żony Donalda Gorma. Według lokalnej tradycji, kiedy w nieszczęśliwym wypadku kobieta straciła oko, Donald odesłał ją do domu na jednookim koniu, w towarzystwie jednookiego służącego i jednookiego psa. Doprowadziło to do poważnego konfiktu pomiędzy obydwoma klanami (zwanego też „Wojną o jednooką kobietę”). Jego końcowym epizodem stała się bitwa pod Coire Na Creiche (w lecie 1601, bitwa pod Benquhillan), w której wojska MacDonaldów pokonały MacLeodów.

Ruiny zamku można podziwiać z zewnątrz o każdej rozsądnej porze.