Mains Castle
Wybudowany w drugiej połowie XVI wieku Mains Castle, ulokowany jest na krawędzi dość stromego, lecz i niezbyt wysokiego brzegu strumienia Gelly Burn, dopływu rzeki Dichty.
Zamek, noszący też wcześniej nazwę Fintry Castle tworzy ciąg mieszkalno – gospodarczych skrzydeł ulokowanych wokół prostokątnego w planie dziedzińca o wymiarach 23.7 na 15.2 metrów.
Najstarsze i jednocześnie najważniejsze skrzydło położone jest od strony północnej. W jego centralnej części (bliżej północno – zachodniego rogu) znajduje się bardzo wysoka wieża. W niej też umieszczone jest główne wejście do tego budynku. Jego parterową część oryginalnie zajmowały stajnia oraz magazyn i spiżarnia. Powyżej ulokowany został główny hall o wymiarach 11.2 na 5.7 metrów oraz flankujące go dwie prywatne komnaty lorda, (o wymiarach 6.1 na 5.4 metrów oraz 5.7 na 4.2 metrów). Dodatkowe pomieszczenia mieszkalne znajdowały się także na drugim piętrze oraz poddaszu tego skrzydła. Niestety, z uwagi na liczne podejmowane przez kolejne stulecia modyfikacje, obecnie nie ma żadnej możliwości odtworzenia jego oryginalnego wyglądu. Z pewnością jednak, zarówno to jak i pozostałe skrzydła zamku nie posiadały kamiennych sklepień w swej parterowej części. Wciąż za to można dostrzec w nich pozostałości oryginalnych, kluczowych otworów strzelniczych.
Wspomniana wyżej, sześciopiętrowa wieża jest najbardziej intrygującym elementem zamku. Jej nietypowa wysokość jest zapewne związana z relatywnie płaskim terenem na jakim został wybudowany Mains. Dzięki temu prostemu zabiegowi, osadzona na jej szczycie stróżówka (tzw. cap – house) z niezwykłym dachem, mogła pełnić funkcję doskonałego punktu obserwacyjnego. Jednocześnie, umieszczony u jej podstawy machikuł stanowił podstawowy element obronny głównego wejścia.
Wschodnie skrzydło Mains wydaje się być jego nieco późniejszym dodatkiem. Oryginalnie na swym pierwszym piętrze mieściło ono główną jadalnię oraz salon. Jedno z pomieszczeń, położone w północnej, parterowej części budynku pełniło funkcję kuchni. Jej sporych rozmiarów palenisko (ok. 1.8 metra szerokości) było osadzone w południowej ścianie pomieszczenia. Dostęp do tego skrzydła prowadził z poziomu dziedzińca poprzez wejście osadzone w jego południowym krańcu. Ponad nim został umieszczony panel herbowy wraz z łacińską sentencją: „Patriae et posteris gratis et amicis” oraz datą „1582”. Ta ostatnia oznacza najprawdopodobniej moment zakończenia budowy zamku.
Chociaż południowe skrzydło zamku jest obecnie poważnie zniszczone to wciąż jednak można ustalić, że w jego wschodniej części znajdowała się piekarnia. W południowo – wschodnim rogu tego pomieszczenia w całkiem dobrym stanie zachował się niewielki piec do wypieku chleba. Pozostałe pomieszczenia tego budynku pełniły zapewne rolę magazynów lub pomieszczeń administracyjnych .
Główna, łukowata brama zamku została osadzona w centralnej części zachodniego odcinka obronnego muru. Zgodnie z relacją miejscowego historyka doktora Alexandra Hastie Millara (ur. 1847 – zm. 1927) nad nią znajdował się ozdobny panel wraz z datą „1562” oraz inicjałami „DG” oraz „DMO”. O ile sama data oznaczała moment rozpoczęcia budowy zamku, to inicjały odnosiły się do osoby Davida Graham’a oraz jego żony Dame Margaret Ogilvy.
Ponad bramą fragmentarycznie zachowała się także okrągła bartyzana. Widoczny w jej dolnej części machikuł stanowił podstawowy element obronny tego newralgicznego punktu zamku. W późniejszym okresie wejściowe drzwi zostały dodatkowo wzmocnione masywną sztabą, osadzoną w grubości północnego odcinka zachodniego muru. Na szczycie tego samego odcinka muru częściowo zachował się także kamienny parapet wyposażony w otwory strzelnicze. Obecnie jest on jednak szczelnie zakryty bluszczem. Z kolei na północno – zachodnim rogu muru można dostrzec bazę kolejnej okrągłej bartyzany. Południowa część zachodniego muru została podobnie przebudowana w późniejszym okresie. Osadzone w nim spore okna posiadają typowe dla XVII wieku zdobienia. Oryginalnie także w tej części mieściły się kolejne budynki gospodarczo – mieszkalne. Niestety do dnia dzisiejszego nie zachowały się po nich żadne ślady.
Historia Mains Castle
Mains Castle został wybudowany w miejscu nieco starszej, datowanej na rok około 1480 warowni. Zachowany do dnia dzisiejszego zamek został wybudowany na przełomie lat 1562 i 1582 przez sir Davida Grahama, siostrzeńca kardynała St Andrews – Davida Beatona (ok. 1494 – 1545).
Posiadłość Fintry oryginalnie należała do rodu Stewart. W XIV wieku przeszła ona jednak na własność rodu Douglas, hrabiów Angus. Dnia 14 kwietnia 1425 roku William Douglas, 2-gi hrabia Angus (ok. 1398 – 1437), właściciel posiadłości Kirktoun of Strathditchy (wraz z Fintry) wydzierżawił ją Thomas’owi Clerk, mieszkańcowi Dundee. Parę lat później, dnia 20 stycznia 1444 roku, syn hrabiego Williama – sir James Douglas, 3-ci hrabia Angus (1426 – 1446) zobligował Clarka do udostępnienia części tej posiadłości dla jego kuzna – Jamesa Scrimzeoura (zm. 1465), 6-ego konstabla Dundee. Na tym tle doszło też do poważnego zatargu pomiędzy Clerkiem a Scrimzeourem. 6 lat później, w roku 1450 Thomas Clerk został stracony za zabójstwo syna Jamesa – Johna Scrimzeoura. W następstwie tego posiadłość Kirktoun przeszła na własność siostry zamordowanego Jamesa – Matildy. Wkrótce Matilda poślubiła sir Roberta Graham of Balargus. Rodzina Graham of Balargus wywodziła się od sir Williama Graham (zm. 1421), Lorda Kincardine i Lady Mary Stewart (1378/1396 – ok. 1458), córki króla Roberta III (1337 – 1406), których główna siedziba mieściła się w zamku Fintry w regionie Stirlingshire. Kiedy więc ziemie Kirktoun, a następnie także Lumlethan (obecnie Linlethan) stały się prawną własnością Roberta, ten około roku 1480 zdecydował się na budowę własnej rezydencji. Na pamiątkę siedziby swoich przodków nazwał ją także Fintry Castle.
William Graham, 4-ty Laird Fintry (Laird jest szkockim tytułem właściciela zamku lub ziemskiej posiadłości. Nie jest jednak tytułem szlacheckim) poślubił Catherine, siostrę kardynała Davida Beatona. Dnia 14 marca 1529 (lub 1530) roku ich syn David, 5-ty Laird otrzymał prawne potwierdzenie do własności ziem Kirktoun oraz Fintry. Z czasem nabył on także sąsiednią posiadłość Claverhouse. David w roku 1562 rozpoczął też budowę nowego zamku Fintry. Prace te zostały ukończone dopiero przez jego syna – Davida (zm. 1593) w roku 1582.
David, 6-ty Laird poprzez bliskie koneksje zarówno z rodziną Beaton, jak z rodziną Graham, hrabiów Montrose był jedną z bardziej znaczących postaci w rejonie Angus. Pod koniec roku 1592 wraz z sir Georgem Gordonem, 6-tym hrabią Huntly (1562 – 1636), sir Francisem Hayem, 9-tym hrabią Erroll (1564 – 1631), sir Williamem Douglasem, 10-tym hrabią Angus (1552 – 1611) oraz m.in. sir Patrickiem Gordonem of Auchindoun (1538 – 1594) wziął udział w spisku (tzw. Spanish Blanks) mającym przywrócić religii katolickiej dominującą pozycję w Szkocji. Główna oś intrygi opierała się na pomocy hiszpańskiego króla Filipa II (1527 – 1598), którego trzydziestotysięczna armia miała wylądować na zachodnim brzegu Szkocji. Spisek został jednak wykryty, a zdecydowana reakcja króla Jamesa VI (1566 – 1625) przywróciła spokój w państwie. Uwięziony na zamku w Edynburgu, hrabia Angus zdołał przy pomocy żony Lady Elizabeth Ogilvy, uciec po zaledwie paru dniach niewoli. Hrabiowie Erroll i Huntly po bitwie pod Glenlivet (3 października 1954 roku), stanowiącej bardziej krwawy epizod buntu, tymczasowo opuścili kraj. W tej sytuacji jedyną osobą, która zapłaciła najwyższą cenę za „hiszpański spisek” był David Graham, 6-ty Laird Fintry. Po krótkim procesie został on uznany winnym i skazany na śmierć przez ścięcie. Wyrok wykonano dnia 15 lutego 1593 roku na Mercat Cross w Edynburgu. Nie ulega jednak żadnej wątpliwości, że David odegrał w tym przypadku rolę przysłowiowego „kozła ofiarnego”. Winy pozostałych uczestników zmowy zostały w ciągu następnych kilku lat całkowicie zapomniane.
Fintry pozostało jednak w rękach rodu Graham, aż do drugiej połowy XVIII wieku. Ostatnim jego mieszkańcem był Robert Graham of Fintry (1749 – 1815), bliski przyjaciel słynnego szkockiego poety Roberta Burnsa (1759 – 1796). W roku 1780 przeżywający poważne problemy finansowe Robert, 12-ty Laird sprzedał rodzinną posiadłość dla Davida Erskine, wywodzącego się z linii rodu Erskine of Linlathen. Potomkowie Roberta Grahama osiedlili się na terenach obecnej Republiki Południowej Afryki, w założonej przez nich miejscowości o nazwie „Grahamstown”, w pobliżu Port Alfred. W roku 1913 posiadłość Linlathen wraz z zamkiem Fintry stała się własnością bogatego mieszkańca Dundee – sir Jamesa Caird’a (1837 – 1926), 1-ego Baroneta. Po kilku latach Caird przekazał je jednak na własność miastu. Zgodnie z jego życzeniem posiadłość została następnie przekształcona w ogólnodostępny park o nazwie „Caird Park”. Jego uroczystego w listopadzie 1923 roku dokonała siostra sir Jamesa – pani Marryat.
Przez lata zamek popadał jednak w coraz to większą ruinę. Szczęśliwie na początku lat 80-tych XX wieku został wykupiony przez prywatnego inwestora i częściowo odbudowany.
Obecnie w zamku odbywają się śluby i prywatne uroczystości.
Więcej informacji można uzyskać na stronie zamku:
http://www.facebook.com/mainscastle/
Mains Castle oraz otaczające go tereny stały się także przedmiotem wiersza („The Castle of Mains”) słynnego, choć i powszechnie uważanego za wyjątkowo kiepskiego poety z Dundee – Williama McGonagalla (1825 – 1902)
Dodaj komentarz
Chcesz się przyłączyć do dyskusji?Feel free to contribute!