Eden Castle

XVI-wieczny Eden Castle usytuowany został na relatywnie płaskim terenie, na wschodnim brzegu rzeki Deveron.
Przyjmuje się, że oryginalnie przyjmował on formę okazałej mieszkalno – obronnej wieży ulokowanej na planie litery „Z”. Jeszcze pod koniec XIX wieku w całkiem dobrym stanie zachowany był główny, prostokątny w planie blok oraz przylegające do jego południowo – zachodniego narożnika, niemalże równoboczne skrzydło. Niestety, w przeciągu kolejnych lat większa część głównego bloku uległa zniszczeniu. W znacznie lepszym stanie przetrwało za to wspomniane skrzydło południowo – zachodnie. Jego wymiary wynoszą (w przybliżeniu) 6.4 na 6 metrów. U podstawy jego północnej ściany, w miejscu jej styku z zachodnią ścianą głównego bloku ulokowane zostało również główne wejście Eden. Z pewnością to newralgiczne dla bezpieczeństwa całego zamku miejsce było odpowiednio bronione. Najprawdopodobniej wyposażone było ono w zewnętrzne, nabite żelaznymi ćwiekami drzwi oraz wewnętrzną, bardzo masywną kratę. Ponadto osłonę ogniową zapewniały mu dwie ambrazury. Pierwsza z nich osadzona została w zachodniej ścianie głównego bloku (tzw. południowo – zachodnia ambrazura pasażu). Ów drugi otwór strzelniczy umieszczony został na prawo od wejścia (w kierunku zachodnim), w północnej ścianie skrzydła południowo – zachodniego. Północną część parterowej kondygnacji tego budynku zajmował niewielki przedsionek, służący jednocześnie jako stróżówka. Z niego można było się dostać zarówno do wspomnianego wyżej pasażu w głównym bloku, jak i poprzez obszerne, łamane schody na poziom pierwszego piętra. Te ostatnie zostały jednak całkowicie usunięte już w XIX wieku. W dolnej partii murów skrzydła południowo – zachodniego, oprócz ambrazury północnej, osadzone zostały jeszcze cztery tego typu elementy. Dwie z nich pozwalały na prowadzenie ognia w kierunkach wschodnim i zachodnim. Pozostałe dwie skierowane zostały w stronę południową. Co ciekawe, rozdziela je również sporych rozmiarów okno. Na kolejnych dwóch piętrach tego budynku mieściły się natomiast komnaty mieszkalne.
Dzięki relacji dwóch słynnych szkockich architektów Davida MacGibbona (ur. 1831 – zm. 1902 i Thomasa Rossa (1839 – 1930), którzy wizytowali Eden Castle pod koniec XIX wieku wiemy, że główny blok tego zamku mierzył 11.8 na 7.9 metrów. Szerokość jego ścian (u podstawy) dochodziła natomiast do około 1.2 metra. W jego parterowej części znajdowały się dwa, kolebkowo sklepione pomieszczenia gospodarcze (spiżarnia oraz magazyn) oraz przylegający do nich od zachodniej strony, wspomniany już pasaż. Całym wyposażeniem pierwszej, położonej od północnej strony spiżarni była niewielka nisza osadzona w centralnej części jej północnej ściany. Ponadto, w centralnej części ściany wschodniej ulokowana została kolejna ambrazura. Położony od południowej strony magazyn został z kolei wyposażony w dwa otwory strzelnicze. Skierowane zostały one w strony południową i wschodnią. Oprócz nich, w południowo – wschodnim narożniku tego pomieszczenia, w grubości muru, umieszczone zostały wąskie, spiralne schody dające dostęp do zajmującego pierwsze piętro tego budynku hallu. Oznacza to, że w rzeczonym magazynie składowane najprawdopodobniej było wino.
Dość nietypowo, obydwa parterowe pomieszczenia głównego bloku pozbawione zostały bezpośredniego połączenia. Komunikację pomiędzy nimi zapewniał zatem długi i raczej wąski pasaż. Także i on wyposażony został w otwory strzelnicze. Dwa z nich skierowane zostały w stronę zachodnią, przy czym tzw. południowo – zachodnia w głównej mierze odpowiadała za obronę głównego wejścia. Trzecia (szczelinowa) ambrazura pozwalała natomiast na prowadzenie ognia w kierunku południowym. Być może podobny otwór strzelniczy zamykał ów pasaż także od północnej strony. Z czasem, najprawdopodobniej w drugiej połowie XVII wieku, od północnej strony głównego bloku wybudowany został nowy budynek. Tym samym, północna ściana pasażu została przekształcona w przejście do tegoż.
Na pierwszym piętrze głównego bloku mieścił się hall, obszerne pomieszczenie o wymiarach 10.3 na 5.8 metrów. Dostęp dziennego światła zapewniały mu trzy dość duże okna. Skierowane były one w strony południową, wschodnią i zachodnią. Z kolei w centralnej części ściany północnej umieszczony był kominek. Po jego obydwu stronach umieszczone zostały dwie niewielkie nisze. Kolejne dwie tego typu półki ścienne znajdowały się na obydwu krańcach ściany wschodniej. Z nich, do czasów współczesnych przetrwała tylko nisza południowa. W południowo – wschodnim narożniku hallu swój bieg kończyły również spiralne schody z magazynu wina. Po przeciwnej stronie, w pobliżu narożnika południowo – zachodniego znajdowało się natomiast przejście do klatki schodowej skrzydła południowo – zachodniego. Na prawo od niego (w kierunku północnym) ulokowane zostało wejście do tzw. wieżyczki schodowej. Osadzona została ona na styku północnej ściany skrzydła południowo – zachodniego oraz zachodniej ściany głównego bloku i zapewniała dostęp do górnych pięter zamku Eden. Niestety kondygnacje te nie zachowały się do czasów współczesnych. Z pewnością jednak mieściły one typowe komnaty mieszkalne. Można również założyć, że każda z nich wyposażona była w osobny kominek oraz latryny.
Z uwagi na brak śladów kuchni w głównym budynku, jak i skrzydle południowo – zachodnim, przyjmuje się, że znajdowała się ona w nieistniejącym już budynku północnym, względnie w obrębie skrzydła północno – wschodniego. Niestety hipoteza ta nie jest już możliwa do potwierdzenia. Z o wiele większą dozą prawdopodobieństwa można natomiast stwierdzić, że w pobliżu tego zamku znajdowały się jeszcze inne budynki gospodarcze, względnie gospodarczo – mieszkalne. Wszystkie one mogły być również otoczone obronnym murem. Elementy te nie przetrwały jednak do współczesnych czasów.

Historia Eden Castle 

W XVI wieku posiadłość Eden stanowiła własność rodu Meldrums. Jego członków właśnie uważa się za budowniczych Eden Castle. Następnie w XVII wieku zamek ten przeszedł na własność rodu Leslies. Na przełomie lat 1676 – 1677 George Leslie of Eden dokonał w nim gruntownej modernizacji. Wydaje się, że wtedy też właśnie powstał, nieistniejący już niestety, budynek północny. Następnie, w roku 1712 nowym właścicielem Eden został William Duff (ok. 1696 – 1763), przyszły (od roku 1759) 1-szy hrabia Fife.
Eden Castle pozostał w użyciu najprawdopodobniej do XIX wieku. W pierwszej połowie minionego stulecia jego większa część została rozebrana. Pozyskany w ten sposób kamień został następnie użyty do budowy pobliskiej farmy.